İlahi mərhəmətdən ümid kəsməmək

قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذ۪ينَ أَسْرَفُوا عَلٰى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّٰهِ إِنَّ اللّٰهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَم۪يعًا

إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّح۪يمُ

De: “Ey Mənim (günah tö­rət­məklə) özlərinə zülm etməkdə həddi aşmış bəndələrim! Allahın rəhmindən ümidsiz olmayın. Allah (tövbə etdikdə) bütün günahları bağışlayar. Həqiqətən, O bağışlayandır, rəhm edəndir!” {“Zümər” surəsi, 39/53}

 وَرَحْمَت۪ي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ

(Uca Allah buyurdu ki) Mərhəmətim hər şeyi əhatə  etmişdir. {“Əraf” surəsi, 7/156}

 وَأُفَوِّضُ أَمْر۪ي إِلَى اللّٰهِ إِنَّ اللّٰهَ بَص۪يرٌ بِالْعِبَادِ فَوَقَاهُ اللّٰهُ سَيِّئٰاتِ مَا مَكَرُوا

Mən öz işimi Allaha həvalə edirəm. Həqiqətən, Allah bəndələrini gö­rən­dir!” Beləliklə, Allah onu (o mömin şəxsi) onların qurduğu hiy­lələrin şərindən qorudu. {“Muminun” surəsi, 40/44-45}

 عَنْ أَب۪ي ذَرٍّ  قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ: «يَقُولُ اللّٰهُ: مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا أَوْ أَز۪يدُ، وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَجَزَاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُهَا أَوْ أَغْفِرُ. وَمَنْ تَقَرَّبَ مِنّ۪ي شِبْرًا تَقَرَّبْتُ مِنْهُ ذِرَاعًا، وَمَنْ تَقَرَّبَ مِنّ۪ي ذِرَاعًا تَقَرَّبْتُ مِنْهُ بَاعًا، وَمَنْ أَتَانيِ يَمْشيِ أَتَيْتُهُ هَرْوَلَةً، وَمَنْ لَقِيَنِي بِقُرَابِ الْأَرْضِ خَطِيئَةً لَا يُشْرِكُ ب۪ي شَيْئًا لَق۪يتُهُ بِمِثْلِهَا مَغْفِرَةً»

Əbu Zərrin (r.a.) nəql etdiyinə görə, Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) bir qüdsi hədisdə Uca Allahın belə buyurduğunu bildirmişdir:

“Kim bir yaxşı iş görərsə, ona on qat savab verər və ya daha da artıraram. Kim də bir pis iş görərsə, ona yalnız bir qatını yazar və ya əfv edərəm. Qulum Mənə bir qarış yaxınlaşarsa, Mən ona bir arşın yaxınlaşaram. O, Mənə bir arşın yaxınlaşarsa, Mən ona bir qulac yaxınlaşaram. O, Mənə doğru yeriyə-yeriyə gələrsə, Mən ona tərəf yüyürərək gedərəm və onu mərhəmətimlə əhatə edərəm. Kim (Mənə şərik qoşmamaq şərtilə) dünya qədər günahla hüzuruma gələrsə, Mən onu bağışlayaraq qarşılayaram”. [Müslim, Zikr 22]

 عَنْ أَنَسٍ أَنَّ النَّبِيِّ  وَمُعَاذٌ رَد۪يفُهُ عَلَى الرَّحْلِ قَالَ: «يَا مُعَاذُ» قَالَ: لَبَّيْكَ يَا رَسُولَ اللّٰهِ وَسَعْدَيْكَ، قَالَ: «يَا مُعَاذُ» قَالَ: لَبَّيْكَ يَا رَسُولَ اللّٰهِ وَسَعْدَيْكَ. قَالَ: «يَا مُعَاذُ» قَالَ: لَبَّيْكَ يَا رَسُولَ اللّٰهِ وَسَعْدَيْكَ ثَلَاثًا، قَالَ: «مَا مِنْ عَبْدٍ يَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ صِدْقًا مِنْ قَلْبِهِ إِلَّا حَرَّمَهُ اللّٰهُ عَلَى النَّارِ» قَالَ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ أَفَلَا أُخْبِرُ بِهَا النَّاسَ فَيَسْتَبْشِرُوا؟ قَالَ: «إِذَنْ يَتَّكِلُوا» فَأَخْبَرَ بِهَا مُعَاذٌ عِِنْدَ مَوْتِهِ تَأَثُّمًا.

Hz. Ənəs (r.a.) nəql edir:

“Muaz ibn Cəbəl Allah Rəsulunun (s.ə.s.) arxasınca gedirdi.Rəsulullah ona üç dəfə: “Ey Muaz!” – deyə səsləndi. O da hər dəfə: “Buyurun, əmr edin, ya Rəsulallah!” – deyə cavab verdi.“Kim səmimi qəlbdən inanaraq üç dəfə “Lə ilahə illəllah Muhəmmədər Rəsulullah” kəlməsini təkrar və təsdiq edərsə, Allah ona Cəhənnəmi haram edər”. Bu müjdəni eşidən Muaz (r.a.) soruşdu: “Bu müjdəni insanlara deyib onları sevindirsəm, bir qəbahəti varmı, ey Allahın Rəsulu?” Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) buyurdu: “Onda onlar bu müjdəyə sevinib arxayınlaşarlar”. Hz. Ənəs (r.a.) deyir ki, Muaz İbn Cəbəl bu hədisi gizləməklə günah qazanmaqdan qorxduğuna görə ancaq ölümünə az qalmış nəql etmişdi”. [Buxari, Elm 49; Müslim, İman 53]

 عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ  قَالَ: قَدِمَ رَسُولُ اللّٰهِ  بِسَبْيٍ فَإِذَا امْرَأَةٌ مِنَ السَّبْيِ تَسْعٰى إِذْ وَجَدَتْ صَبِيًّا فِي السَّبْيِ أَخَذَتْهُ فَأَلْزَقَتْهُ بِبَطْنِهَا فَأَرْضَعَتْهُ، فَقَالَ رَسُولُ اللّٰهِ: «أَتَرَوْنَ هٰذِهِ الْمَرْأَةَ طَارِحَةً وَلَدَهَا فِي النَّارِ؟ قُلْنَا: لَا وَاللّٰهِ. فَقَالَ: «لَلَّهُ أَرْحَمُ بِعِبَادِهِ مِنْ هٰذِهِ بِوَلَدِهَا»

Ömər ibn əl-Xəttab (r.a.) rəvayət edir:

“Allah Rəsulunun (s.ə.s.) hüzuruna bir neçə əsir gətirilmişdi. Onların arasında bir qadın vardı ki, (ayrı düşdüyü övladının həsrəti ilə) sağa-sola qaçır, gördüyü hər uşağı bağrına basırdı. Bu mənzərə qarşısında Allah Rəsulu (s.ə.s.): “Bu qadın bağrına basdığı ciyərparəsini heç oda atarmı?”– deyə soruşdu. Biz də: “Xeyr, vallah, atmaz,”– dedik. Bundan sonra Allah Rəsulu (s.ə.s.) hikmətli bir əda ilə: “Məhz Allah qullarına bu qadının uşağına şəfqətindən da­ha mərhəmətlidir,”– buyurdu”. [Buxari, Ədəb 18; Müslim, Tövbə 22]

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ: «لَمَّا خَلَقَ اللّٰهُ الْخَلْقَ كَتَبَ ف۪ي كِتَابٍ فَهُوَ عِنْدَهُ فَوْقَ الْعَرْشِ: إِنَّ رَحْمَتيِ تَغْلِبُ غَضَبِي»

وَف۪ي رِوَايَةٍ: «غَلَبَتْ غَضَبِي» وَف۪ي رِوَايَةٍ «سَبَقَتْ غَضَبِي»

Əbu Hureyrə (r.a.) Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir:

“Allah məxluqatı yaratdığı zaman dərgahında və ərşin fövqündə olan Kitabına “Rəhmətim əzabıma mütləq üstün gəlir” yazmışdır”. [Buxari, Tövhid 15; Müslim, Tövbə l4]

Başqa bir rəvayətdə bu məsələ “Rəhmətim qəzəbimə üstün gəldi”, digər bir rəvayətdə isə “Rəhmətim qəzəbimə qalib gəldi (Yarışı mərhəmətim uddu)” şəklindədir.

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ  يَقُولُ: «جَعَلَ اللّٰهُ الرَّحْمَةَ مِائَةَ جُزْءٍ فَأَمْسَكَ عِنْدَهُ تِسْعَةً وَتِسْع۪ينَ وَأَنْزَلَ فِي الْأَرْضِ جُزْءًا وَاحِدًا فَمِنْ ذٰلِكَ الْجُزْءِ يَتَرَاحَمُ الْخَلَائِقُ حَتّٰى تَرْفَعَ الدَّابَّةُ حَافِرَهَا عَنْ وَلَدِهَا خَشْيَةَ أَنْ تُص۪يبَهُ»

وَف۪ي رِوَايَةٍ: «إِنَّ لِلّٰهِ تَعَالٰى مِائَةَ رَحْمَةٍ أَنْزَلَ مِنْهَا رَحْمَةً وَاحِدَةً بَيْنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ وَالبَهَائِمِ وَالهَوَامِّ فَبِهَا يَتَعَاطَفُونَ وَبِهَا يَتَرَاحَمُونَ وَبِهَا تَعْطِفُ الْوَحْشُ عَلٰى وَلَدِهَا وَأَخَّرَ اللّٰهُ تَعَالٰى تِسْعًا وتِسْع۪ينَ رَحْمَةً يَرْحَمُ بِهَا عِبَادَهُ يَوْمَ القِيَامَةِ»

Əbu Hureyrə (r.a.) rəvayət etmişdir ki, mən Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu eşitdim:

“Allah rəhmətini yüz hissəyə ayırmış, doxsan doqquzunu Öz dərgahında saxlayıb bir hissəsini dünyaya göndərmişdir. Varlıqlar məhz bu bir parça rəhmətin sövqü ilə bir-biri ilə şəfqətlə davranır. Belə ki, heyvanlar balalarını əzməmək üçün ayağını yuxarı qaldırır”.

Digər rəvayətdə belə buyurmuşdur: “Uca Allahın yüz rəhməti vardır. Bir hissəsini cinlər, insanlar, heyvanlar və həşərat arasına göndərmişdir. Onlar bu bir parça rəhmətin sövqü sayəsində bir-biri ilə şəfqət və mərhəmətlə davranırlar. Vəhşi heyvan da balasına bu səbəbdən şəfqət göstərir. Allah mərhəmətinin qalan doxsan doqquz hissəsini Qiyamət günü qullarına rəhm etmək üçün axirətə saxlamışdır”. [Buxari, Ədəb 19; Müslim, Tövbə 17, 19]

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِيِّ  ف۪يمَا يَحْك۪ي عَنْ رَبِّهِ تَبَارَكَ وَتَعَالٰى قَالَ: «أَذْنَبَ عَبْدٌ ذَنْبًا فَقَالَ اللّٰهُمَّ اغْفِرْ ليِ ذَنْبِي، فَقَالَ اللّٰهُ تَبَارَكَ وَتَعَالٰى أَذْنَبَ عَبْد۪ي ذَنْبًا فَعَلِمَ أَنَّ لَهُ رَبًّا يَغْفِرُ الذَّنْبَ وَيَأْخُذُ بِالذَّنْبِ، ثُمَّ عَادَ فَأَذْنَبَ فَقَالَ أَيْ رَبِّ اغْفِرْ ليِ ذَنْبِي، فَقَالَ تَبَارَكَ وَتَعَالٰى: أَذْنَبَ عَبْد۪ي ذَنْبًا فَعَلِمَ أَنَّ لَهُ رَبًّا يَغْفِرُ الذَّنْبَ وَيَأْخُذُ بِالذَّنْبِ، ثُمَّ عَادَ فَأَذْنَبَ فَقَالَ: أَيْ رَبِّ اغْفِرْ ليِ ذَنْبِي، فَقَالَ تَبَارَكَ وَتَعَالٰى: أَذْنَبَ عَبْد۪ي ذَنْبًا، فَعَلِمَ أَنَّ لَهُ رَبًّا يَغْفِرُ الذَّنْبَ، وَيَأْخُذُ بِالذَّنْبِ، قَدْ غَفَرْتُ لِعَبْد۪ي فَلْيَفْعَلْ مَا شَاءَ»

Əbu Hureyrə (r.a.) nəql edir: “Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) bir qüdsi hədisdə Uca Allahın belə buyurduğunu bildirmişdir:

“Bir qul günah işləyib: “Allahım, mənim günahımı bağışla!” – deyəndə Uca Allah: “Qulum bir günah işlədi və dərhal günahını bağışlayacaq, xətasının hesabını soruşacaq bir Rəbbi olduğunu  xatırladı,” – buyurur.

Sonra qul təkrar günah işləyərək: “Allahım məni əfv et!” – deyir, Uca Allah da: “Qulum bir günah işlədi və dərhal günahını bağışlayacaq, xətasının hesabını soruşacaq bir Rəbbi olduğunu xatırladı,” –buyurur.

Sonra qul bir daha günah işləyərək: “Rəbbim, məni bağışla!” – deyir, Allah Təbərəkə və Təala: “Qulum bir günah işlədi və dərhal günahını bağışlayacaq, xətasının hesabını soruşacaq bir Rəbbi olduğunu xatırladı. Qulum günah işləyəndən sonra bu şəkildə xətasını etiraf etməyə, Məni xatırlayıb tövbə etməyə davam etdiyi müddətdə onu əfv edəcəyəm,”– buyurur”. [Buxari, Tövhid 35; Müslim, Tövbə 29]

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ: «وَالَّذ۪ي نَفْس۪ي بِيَدِهِ لَوْ لَمْ تُذْنِبُوا، لَذَهَبَ اللّٰهُ بِكُمْ وَجَاءَ بِقَوْمٍ يُذْنِبُونَ فيَسْتَغْفِرُونَ اللّٰهَ تَعَالٰى فَيَغْفِرُ لَهُمْ»

Əbu Hureyrə (r.a.) Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu rəvayət edir:

“Canım qüdrət əlində olan Allaha and olsun ki, siz heç günah işlə­məsəydiniz, Allah sizi (yer üzündən) aparar, yerinizə günah işlə­yib sonra Ondan bağışlanma diləyən bir toplum gətirər, onları əfv edərdi”. [Müslim, Tövbə 11]

 عَنْ عَبْدِ اللّٰهِ بْنِ عَمْرٍو  أَنَّ النَّبِيَّ  تَلَا قَوْلَ اللّٰهِ ف۪ي إِبْرَاه۪يمَ: {رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ فَمَنْ تَبِعَنيِ فَإِنَّهُ مِنِّي} وَقَوْلَ ع۪يسَى: {إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أََنْتَ الْعَز۪يزُ الْحَك۪يمُ} فَرَفَعَ يَدَيْهِ وَقَالَ «اَللَّهُمَّ أُمَّت۪ي أُمَّتِي» وَبَكٰى، فَقَالَ اللّٰهُ : «يَا جِبْر۪يلُ اذْهَبْ إِلٰى مُحَمَّدٍ-وَرَبُّكَ أَعْلَمُ- فَسَلْهُ مَا يُبْكِيهِ» فَأَتَاهُ جِبْر۪يلُ فَأَخْبَرَهُ رَسُولُ اللّٰهِ بِمَا قَالَ وَهُو أَعْلَمُ فَقَالَ اللّٰهُ تَعَالٰى: يَا جِبْر۪يلُ اذْهَبْ إِلٰى مُحَمَّدٍ فَقُلْ: إِنَّا سَنُرْض۪يكَ ف۪ي أُمَّتِكَ وَلَا نَسُوؤُكَ.

Abdullah ibn Əmr (r.a.) demişdir:

“Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) Həzrəti İbrahimin (ə.s.) “Ey Rəbbim! Onlar (bütlər), həqiqətən, çox insanı (haqq yoldan) azdırmışdır. İndi kim mənim yolumla gəlsə, o, şübhəsiz ki, məndəndir. Kim mənə qarşı çıxsa, Sənin mərhəmətinə aiddir. Şübhəsiz ki, Sən Ğafur və Rahimsən” {“İbrahim” surəsi, 14/36} və Həzrəti İsanın (ə.s.): “Əgər onlara əzab versən, şübhə yoxdur ki, onlar Sənin qullarındır. Əgər onları bağışlasan, yenə şübhə yoxdur ki, Sən yenilməz qüvvət sahibi, hikmət sahibisən!” {“Maidə” surəsi, 5/118} dualarını oxudu. Sonra əl­lərini qaldırıb: “Allahım, ümmətimə mərhəmət et, ümmətimi ba­ğışla” – deyə dua etdi və ağladı. Bundan sonra Qüdrətli və Əzəmətli Allah: “Ya Cəbrail! – Rəbbin hər şeyi daha yaxşı bil­diyi halda,  get, Məhəmməddən niyə ağladığını soruş,” – buyurdu. Cəbrail (ə.s.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) hüzuruna gəlib çatanda – Allah hər şeyi ən yaxşı bildiyi halda – Rəsulullah ona ümmətinin aqibətinə görə narahat olduğunu bildirdi. Cəbrail Pey­ğəmbərimizin narahatlığını Allah-Təalaya çatdıranda Allah belə buyurdu: “Ya Cəbrail! Məhəmmədin yanına get və ona bu müjdəni ver: “Səni ümmətinin aqibəti xüsusunda razı edəcək və səni kədərləndirməyəcəyik”. [Müslim, İman 346]

 عَنْ أَنَسٍ عَنْ رَسُولِ اللّٰهِ  قَالَ: «إِنَّ الْكَافِرَ إِذَا عَمِلَ حَسَنَةً أُطْعِمَ بِهَا طُعْمَةً مِنَ الدُّنْيَا، وَأَمَّا الْمُؤْمِنُ فَإِنَّ اللّٰهَ تَعَالٰى يَدَّخِرُ لَهُ حَسَنَاتِهِ ف۪ي اْلآخِرَةِ وَيُعْقِبُهُ رِزْقًا فِي الدُّنْيَا عَلٰى طَاعَتِهِ»

Hz. Ənəs (r.a.) nəql edir: “Allah  Rəsulu (s.ə.s.) belə buyurdu: “Kafir bir yaxşılıq edəndə bu yaxşılığın müqabilində ona dünya neməti verilir. Möminə gəldikdə isə Allah onun yaxşılığının əvəzini axirətdə vermək üçün toplayır. Həmçinin dünyada etdiyi qulluq əvəzində ruzi verir”. [Müslim, Sifatul-Münafiqin 57]

 عَنْ جَابِرٍ  قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ: «مَثَلُ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ كَمَثَلِ نَهَرٍ جَارٍ غَمْرٍ عَلٰى بَابِ أَحَدِكُمْ يَغْتَسِلُ مِنْهُ كُلَّ يَوْمٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ»

Hz. Cabir (r.a.) Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu  nəql  etmişdir:

“Beş vaxt namaz bir insanın qapısı ağzından gur axan və onu hər gün beş dəfə yuyunduğu çaya bənzəyir”. [Müslim, Məsacid 284]

 عَنِ ابْنِ عُمَرَ  قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ يَقُولُ: «يُدْنٰى الْمُؤْمِنُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ رَبِّهِ حَتّٰى يَضَعَ كَنَفَهُ عَلَيْهِ، فَيُقَرِّرُهُ بِذُنُوبِهِ، فَيَقُولُ: أَتَعْرِفُ ذَنْبَ كَذَا؟ أَتَعْرِفُ ذَنْبَ كَذَا؟ فَيَقُولُ: رَبِّ أَعْرِفُ، قَالَ: فَإِنّ۪ي قَدْ سَتَرْتُهَا عَلَيْكَ فِي الدُّنْيَا، وَأَنَا أَغْفِرُهَا لَكَ الْيَوْمَ، فَيُعْطٰى صَح۪يفَةَ حَسَنَاتِهِ»

İbn Ömər (r.a.) rəvayət etmişdir ki, mən Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu eşitdim:

“Qiyamət günü mömin Rəbbinin lütf və ikramına o qədər yaxın olur ki, Allah onu xüsusi himayə və rəhməti ilə əhat edir və ona günahlarını etiraf etdirir. Haqq-Təala: “Filan günahını bilirsən, bu günahını da bilirsən?” – buyurur. Mömin: “Bəli, ey Rəbbim!” – deyir. Həzrəti Səttar (Günahları faş etməyən, örtən Allah) (c.c.) da: “Mən bu günahlarını sən dünyada olarkən ört-basdır etdim, bu gün də əfv edirəm,” – buyurur. Sonra ona əməlləri qeyd edilmiş bir dəftər verilir”. [Buxari, Məzalim 3, Ədəb 60, Tövhid 36; Müslim Tövbə 52]

 عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ  أَنَّ رَجُلاً أَصَابَ مِنِ امْرَأَةٍ قُبْلَةً، فَأَتٰى النَّبِيَّ  فَأَخْبَرَهُ، فَأَنْزَلَ اللّٰهُ تَعَالٰى {وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ} فَقَالَ الرَّجُلُ: أَل۪ي هٰذَا يَا رَسُولَ اللّٰهِ؟ قَالَ: «لِجَم۪يعِ أُمَّتيِ كُلِّهِمْ »

İbn Məsud (r.a.) rəvayət edir:

“Bir nəfər nəfsinə aldanıb bir qadını öpdü. Daha sonra peşman olub Nəbilər Sərvərinin (s.ə.s.) hüzuruna gəldi və hadisəni ərz etdi. Bu hadisə ilə bağlı olaraq Allah “Namazı gündüzün iki başında (günortadan əvvəl və sonra, yəni səhər, günorta və gün batan çağı və ya günün iki başında,yəni səhər-axşam) və  gecənin  (gündüzə yaxın) bəzi saatlarında (axşam və gecə vaxtı)  qıl. Həqiqətən, yaxşı əməllər pis işləri yuyub aparar” {“Hud” surəsi, 11/114} ayəsini nazil etdi. Bu şəxs: “Ya Rəsulallah, bu nazil olan hökm təkcə mənə aiddir?”– deyə soruşdu. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.): “Ümmətimin hər bir fərdinə aiddir,” – buyurdu”. [Buxari, Məvaqit 4; Müslim, Tövbə 39]

 عَنْ أَب۪ي مُوسٰى عَنِ النَّبِيِّ قَالَ: «إِنَّ اللّٰهَ تَعَالٰى يَبْسُطُ يَدَهُ بِاللَّيْلِ لِيَتُوبَ مُسيِءُ النَّهَارِ، وَيَبْسُطُ يَدَهُ بِالنَّهَارِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ اللَّيْلِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبَهَا»

Əbu Musa (r.a.) Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql etmişdir: “Uca Allah gündüz günah işləmiş adamın tövbəsini qəbul etmək üçün gecə məğfirət əlini uzadar. Gecə günah işləmiş insanın tövbəsini qəbul etmək üçün də gündüz məğfirət (bağışlanma) əlini uzadar. Bu mərhəmət günəş qərbdən çıxana (Qiyamətə) qədər davam edəcəkdir”. [Müslim, Tövbə 31]