Qəza, kəffarə və müəyyən vaxta bağlı olmayan nəzir orucları üçün gün batdıqdan etibarən ən gec imsak vaxtına qədər niyyət etmək lazımdır. Bu cür oruclara niyyət edərkən konkret olaraq ünvanı vurğulanmalıdır. “Filan qəza, (kəffarə və ya nəzir) orucunu tutmağa niyyət etdim”, deyə niyyət edilir.
Ramazan ayından qəzaya qalan orucları tutarkən bu nüansa diqqət etmək lazımdır. Nafilə və Ramazan ayında tutulan oruc üçün niyyət bir qədər fərqlidir. Əgər bir şəxs unudar və ya başqa səbəbdən niyyət etməzsə və orucu pozacaq bir şey baş verməmişsə, nafilə və Ramazan ayındakı oruc üçün günorta vaxtına qədər niyyət edə bilər.
Tutulan oruc üçün bir niyyət vardır. Həm nafilə, həm də qəza niyyəti ilə oruc tutulmaz. Məsələn, bir şəxs ramazan ayından qəzaya qalan orucu şəvval ayında tuta bilər. Məlum, şəvvalda altı gün oruc tutmaq Rəsulullah (s.ə.s) tövsiyə olunub. Şəvval ayında tutulan qəza orucu şəvval orucu yerinə keçməz. O savabı əldə etmək üçün öncə ramazan ayının borcu tamamlanmalı, sonra da şəvval ayının nafilə orucu tutulmalıdır.
“Allahım! Rəcəb və şabanı bizim üçün bərəkətli et və bizi ramazana qovuşdur”. Hər il zamanın bu mübarək diliminə qədəm qоyanda sanki bir daha ilahi aləmlərin о sеvincli, о nəşəli günlərinə qоvuşuruq.
Həftənin günlərinin ən xeyirlisi Cümə, gecələrdən Qədir, gündüzlərdən Ərafat, aylardan da Ramazandır. Rəcəb toxum əkmə, Şaban sulama, Ramazan isə məhsul toplama ayıdır. İl ağac kimidir: Rəcəb ağacın yarpaqları, Şaban meyvələrin yetişməsi, Ramazan isə yetişən meyvələrin dərilməsi mövsümüdür.
Üç aylarda oruc tutmağın hökmü nədir? İslamda müəyyən vaxta bağlı oruc, yalnız Ramazan orucudur. Ramazan orucu xaricində “üç aylar” orucu adlı oruc Quran və Sünnədə yoxdur.
Kim Ramazan ayını oruclu keçirər və arxasınca şəvval ayından altı gün oruc tutarsa bütün ili oruc tutmuş kimi olar.
Quranı Kərimdə keçən rabbaniyyun rabbani sözünün cəmidir və mənşəyi rabbi sözünə əsaslanır. Rabbi, “Rəbbin ardınca gedən” deməkdir; Rabbani dedikdə, Rabbi tanıyan və ona itaət edən şəxs nəzərdə tutulur.