عَنْ رَافِعِ بْنِ الْمُعَلّٰى قَالَ: قَالَ ل۪ي رَسُولُ اللّٰهِ: «أَلَا أُعَلِّمُكَ أَعْظَمَ سُورَةٍ فِي الْقُرْآنِ قَبْلَ أَنْ تَخْرُجَ مِنَ الْمَسْجِدِ؟ فَأَخَذَ بِيَد۪ي فَلَمَّا أَرَدْنَا أَنْ نَخْرُجَ قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ إِنَّكَ قُلْتَ لَأُعَلِّمَنَّكَ أَعْظَمَ سُورَةٍ فِي الْقُرْآنِ ؟ قَالَ: «اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَم۪ينَ هِيَ السَّبْعُ الْمَثَان۪ي وَالْقُرْآنُ الْعَظ۪يمُ الَّذ۪ي أُوت۪يتُهُ»
Rafi ibn əl-Mualla (r.a.) belə demişdir:
“Allah Rəsulu (s.ə.s.) mənə: “Məsciddən çıxmadan sənə Quranın ən böyük surəsini öyrədim?” –buyurdu və əlimdən tutdu. Məsciddən çıxarkən mən: “Ey Allahın Rəsulu! Mənə Quranın ən böyük surəsini öyrədəcəyinizi demişdiniz,” – deyə yadına saldım. O da buyurdu: “Əlhamdulilləhi Rəbbil-aləmin”dir. {“Fatihə” surəsidir} O, Səb əl-Məsanidir, mənə verilən Qurani-əzimdir”. [Buxari, Fədailul-Quran 9]
İzah: Səb əl-Məsani və Qurani-əzim “Fatihə” surəsinin adlarıdır. Ona Səb əl-Məsani deyilməsi namazın hər rükətində təkrar edilməsi, yeddi ayədən ibarət olması, həm Məkkə, həm də Mədinədə nazil olması… kimi səbəblərlə bağlıdır. Qurani-əzim ünvanı isə onun Quranın əsası və ruhu olması, Quran həqiqətlərini ehtiva etməsindən qaynaqlanır.
عَنْ أَب۪ي سَع۪يدٍ الْخُدْرِيِّ أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ ف۪ي قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَدٌ: «وَالَّذ۪ي نَفْس۪ي بِيَدِهِ، إِنَّهَا لَتَعْدِلُ ثُلُثَ الْقُرْآنِ».
وَف۪ي رِوَايَةٍ: أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ لِأَصْحَابِهِ: «أَيَعْجِزُ أَحَدُكُم أَنْ يقْرَأَ بِثُلُثِ الْقُرْآنِ ف۪ي لَيْلَةٍ» فَشَقَّ ذٰلِكَ عَلَيْهِمْ وَقَالوُا: أَيُّنَا يُط۪يقُ ذٰلِكَ يَا رَسُولَ اللّٰهِ؟ فَقَالَ: «قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَدٌ، اللّٰهُ الصَّمَدُ: ثُلُثُ الْقُرْآنِ»
Əbu Səid əl-Xudri (r.a.) deyir:
“Allah Rəsulu (s.ə.s.) “Qul huvallahu əhad”, yəni “İxlas” surəsi haqqında buyurdu: “Canım qüdrət əlində olan Allaha and olsun ki, bu surə Quranın üçdə birinə bərabərdir”. [Buxari, Fədailul-Quran 13]
Digər rəvayət: Allah Rəsulu (s.ə.s.) əshabından soruşdu: “Kim Quranın üçdə birini bir gecəyə oxuya bilər?” Bu təklif onlara çox çətin gəldi və: “Ya Rəsulallah! Buna kimin gücü çatar?” – dedilər. Allah Rəsulu (s.ə.s.): “Qul huvallahu əhad, Allahus-saməd…” Quranın üçdə biridir,” – buyurdu”. [Buxari, Fədailul-Quran 13]
عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ: «أَلَمْ تَرَ آيَاتٍ أُنْزِلَتْ هٰذِهِ اللَّيْلَةَ لَمْ يُرَ مِثْلُهُنَّ قَطُّ؟ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ وَقُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ»
Uqbə ibn Amr (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql etmişdir:
“Bu gecə nazil olan ayələri görmədinmi? Təsir etmə baxımından onların tay-bərabəri yoxdur: “Qul əuzu birabbil-fələq” və “Qul əuzu birabbin-nəs” (Muavvizəteyn adlanan “Fələq” və “Nas” surələri)”. [Müslim, Salatul-Müsafirin 264]
عَنْ أَب۪ي سَع۪يدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللّٰهِ يَتَعَوَّذُ مِنَ الْجَانِّ وَعَيْنِ الْإِنْسَانِ حَتّٰى نَزَلَتِ الْمُعَوِّذَتَانِ فَلَمَّا نَزَلَتَا أَخَذَ بِهِمَا وَتَرَكَ مَا سِوَاهُمَا.
Əbu Səid əl-Xudri (r.a.) demişdir:
“Allah Rəsulu (s.ə.s.) cinlərdən və bəd nəzərdən Allaha (c.c.) sığınardı. Elə ki Muavvizəteyn (“Fələq” və “Nas” surələri) nazil oldu, daha digərləri ilə deyil, Muavvizəteyn oxumaqla Allaha sığınmağa başladı”. [Tirmizi, Tibb 16]
عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ: «مِنَ الْقُرْآنِ سُورَةٌ ثَلَاثُونَ آيَةً شَفَعَتْ لِرَجُلٍ حَتّٰى غُفِرَ لَهُ وَهِيَ: تَبَارَكَ الَّذ۪ي بِيَدِهِ الْمُلْكُ»
Əbu Hureyrənin (r.a.) rəvayət etdiyinə görə, Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə buyurmuşdur:
“Quranın otuz ayəli surəsi bir adama şəfaətçi oldu və onun bağışlanmasına vəsilə oldu. Həmin surə “Təbarəkəlləzi biyədihil-mülk”dür (“Mülk” surəsidir)”. [Əbu Davud, Salat 327; Tirmizi, Fədailul-Quran 9]
عَنْ أَب۪ي مَسْعُودٍ الْبَدْرِيِّ عَنِ النَّبِيِّ قَالَ: «مَنْ قَرَأَ بِالْآيَتَيْنِ مِنْ آخِرِ سُورَةِ الْبَقَرَةِ ف۪ي لَيْلَةٍ كَفَتَاهُ»
Əbu Musa əl-Bədrinin (r.a.) nəql etdiyinə görə, Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə buyurmuşdur:
“Kim gecə “Bəqərə” surəsinin sonuncu iki ayəsini (“Əmənər-rasulu”) oxuyarsa, bu ayələr ona kifayət edər (gecəni əhya etmək və ya şərdən qorunmaq üçün)”. [Buxari, Fədailul-Quran 10; Müslim, Salatul-Müsafirin 255]
عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ: «لَا تَجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ مَقَابِرَ، إِنَّ الشَّيْطَانَ يَنْفِرُ مِنَ الْبيْتِ الَّذ۪ي تُقْرأُ فِيهِ سُورةُ الْبَقَرَةِ»
Əbu Hureyrənin (r.a.) rəvayət etdiyinə görə, Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə buyurmuşdur: “Quran oxumamaqla evinizi məzara çevirməyin! Bu, bir həqiqətdir ki, şeytan “Bəqərə” surəsi oxunan evdən uzaq olar”. [Müslim, Salatul-Müsafirin 212]
عَنْ أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ: «يَا أَبَا الْمُنْذِرِ أَتَدْر۪ي أَيُّ آيَةٍ مِنْ كِتَابِ اللّٰهِ مَعَكَ أَعْظَمُ؟ قُلْتُ: اَللّٰهُ لَا إِلٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ فَضَرَبَ ف۪ي صَدْر۪ي وَقَالَ: « لِيَهْنِكَ الْعِلْمُ أَبَا المُنْذِرِ»
Ubeyy ibn Kab (r.a.) belə rəvayət edir:
“Allah Rəsulu (s.ə.s.) məndən: “Ya Əbəl-Munzir! Əzbərlədiyin ayələrin hansının daha böyük olduğunu bilirsən?” – deyə soruşdu. Mən də: “Allahu lə iləhə illə huvəl-hayyul-qayyum (Ayətül-kürsi),” – dedim. Qurana vaqif olmağım xoşuna gəldi və mübarək əlini sinəmə vuraraq: “Allah elmini artırıb ona bərəkət versin, ey Əbəl-Munzir!” – deyə təqdir mənasında dua etdi”. [Müslim, Salatul-Müsafirin 258]
عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ قَالَ: وَكَّلَن۪ي رَسُولُ اللّٰهِ بِحِفْظِ زَكَاةِ رَمَضَانَ فَأَتَان۪ي آتٍ فَجَعَلَ يَحْثُو مِنَ الطَّعَامِ فَأَخَذْتُهُ فَقُلْتُ: لَأَرْفَعَنَّكَ إِلٰى رَسُولِ اللّٰهِ ، قَالَ: إِنّ۪ي مُحْتَاجٌ وَعَلَيَّ عِيَالٌ وَب۪ي حَاجَةٌ شَد۪يدَةٌ. فَخَلَّيْتُ عَنْهُ فَأَصْبَحْتُ فَقَالَ رَسُولُ اللّٰهِ صَلَّى اللّٰهُ علَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ: «يَا أَبَا هُرَيْرَةَ، مَا فَعَلَ أَس۪يرُكَ الْبَارِحَةَ؟» قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ شَكَا حَاجَةً وَعِيَالاً فَرَحِمْتُهُ فَخَلَّيْتُ سَب۪يلَهُ. فَقَالَ: «أَمَا إِنَّهُ قَدْ كَذَبَكَ وَسَيَعُودُ» فَعَرَفْتُ أَنَّهُ سَيَعُودُ لِقَوْلِ رَسُولِ اللّٰهِ فَرَصَدْتُهُ. فَجَاءَ يَحْثُو مِنَ الطَّعَامِ فَقُلْتُ: لَأَرْفَعَنَّكَ إِلٰى رَسُولِ اللّٰهِ ، قَالَ: دَعْنيِ فَإِنّ۪ي مُحْتَاجٌ وَعَلَيَّ عِيَالٌ لَا أَعُودُ فَرَحِمْتُهُ وَخَلَّيْتُ سَب۪يلَهُ فَأَصْبَحْتُ فَقَالَ ل۪ي رَسُولُ اللّٰهِ: «يَا أَبَا هُرَيْرَةَ، مَا فَعَلَ أَس۪يرُكَ الْبَارِحَةَ؟» قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ شَكَا حَاجَةً وَعِيَالاً فَرَحِمْتُهُ وَخَلَّيْتُ سَب۪يلَهُ فَقَالَ: «إِنَّهُ قَدْ كَذَبكَ وَسَيَعُودُ». فَرَصَدْتُهُ الثَّالِثَةَ. فَجَاءَ يَحْثُو مِنَ الطَّعَامِ فَأَخَذْتُهُ فَقُلْتُ: لَأَرْفَعَنَّكَ إِلٰى رَسُولِ اللّٰهِ وَهٰذَا آخِرُ ثَلَاثِ مَرَّاتٍ. إِنَّكَ تَزْعُمُ أَنَّكَ لَا تَعُودُ ثُمَّ تَعُودُ فَقَالَ: دَعْن۪ي فَإِنّ۪ي أُعَلِّمُكَ كَلِمَاتٍ يَنْفَعُكَ اللّٰهُ بِهَا، قُلْتُ: مَا هُنَّ؟ قَالَ: إِذَا أَوَيْتَ إِلٰى فِرَاشِكَ فَاقْرَأْ آيَةَ الْكُرْسِيِّ فَإِنَّهُ لَنْ يَزَالَ عَلَيْكَ مِنَ اللّٰهِ حَافِظٌ وَلَا يَقْرَبُكَ شَيْطَانٌ حَتّٰى تُصْبِحَ فَخَلَّيْتُ سَب۪يلَهُ فَأَصْبَحْتُ فَقَالَ ل۪ي رَسُولُ اللّٰهِ: «مَا فَعَلَ أَس۪يرُكَ الْبَارِحَةَ؟» فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ زَعَمَ أَنَّهُ يُعَلِّمُن۪ي كَلِمَاتٍ يَنْفَعُنِي اللّٰهُ بِهَا فَخَلَّيْتُ سَب۪يلَهُ. قَالَ: «مَا هِيَ؟» قُلْتُ: قَالَ لِي: إِذَا أَوَيْتَ إِلٰى فِرَاشِكَ فَاقْرَأْ آيَةَ الْكُرْسِيِّ مِنْ أَوَّلِهَا حَتّٰى تَخْتِمَ الْآيَةَ: {اللّٰهُ لَا إِلٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ} وَقَالَ لِي: لَا يَزَالُ عَلَيْكَ مِنَ اللّٰهِ حَافِظٌ وَلَنْ يَقْرَبَكَ شَيْطَانٌ حَتّٰى تُصْبِحَ. فَقَالَ النَّبِيُّ: «أَمَا إِنَّهُ قَدْ صَدَقَكَ وَهُوَ كَذُوبٌ، تَعْلَمُ مَنْ تُخَاطِبُ مُنْذُ ثَلَاثٍ يَا أَبا هُرَيْرَةَ؟» قُلْتُ: لَا، قَالَ: «ذَاكَ شَيْطَانٌ»
Əbu Hureyrə (r.a.) nəql edir:
“Allah Rəsulu (s.ə.s.) mənə yığılmış Ramazan fitrəsinə nəzarət etməyi tapşırmışdı. Bir nəfər gəlib həmin ərzaqdan ovuc-ovuc yığmağa başladı. Onu tutub: “Vallah, səni Allah Rəsulunun (s.ə.s.) yanına aparacağam,” – dedim. Adam: “Mən möhtac insanam, arvad-uşağım var,” – deyə yalvardı. Mən də onu buraxdım. Ertəsi sabah Allah Rəsulu (s.ə.s.): “Əbu Hureyrə! Axşamkı dustaq nə etdi?” – deyə soruşdu. “Ya Rəsulallah! Arvad-uşaq sahibi olduğunu, ehtiyac içində yaşadığını deyəndə yazığım gəldi, buraxdım,” – deyə cavab verdim. “Sənə yalan deyib, yenə gələcək,” – dedi. Allah Rəsulunun (s.ə.s.) bu sözündən sonra yenə gələcəyinə əmin idim və ətrafa göz qoymağa başladım. Gözlədiyim kimi həmin adam gəlib ərzaqdan ovuc-ovuc yığmağa başladı. Onu tutub: “Səni Allah Rəsulunun (s.ə.s.) yanına aparacağam,” – dedim. Adam: “Məni burax, həqiqətən, ehtiyac içindəyəm. Arvad-uşağım var. Söz verirəm, bir daha gəlməyəcəyəm,” – deyə yalvarmağa başlayanda yenə yazığım gəldi və onu buraxdım. Səhəri Allah Rəsulu (s.ə.s.) mənə: “Əbu Hureyə! Axşamkı dustaq nə etdi?” – deyə soruşdu. Mən də: “Ey Allahın Rəsulu! Ogünkü kimi ehtiyac içində yaşadığını və arvad-uşağa baxmalı olduğunu dedi, yazığım gəldi, buraxdım,” – dedim. Buyurdu: “Sənə yalan deyib, yenə gələcək”. Mən də o gecə üçüncü dəfə gəlişini gözlədim. Həqiqətən, yenə gəldi və ərzağı ovuc-ovuc yığmağa başladı. Onu tutdum, bu dəfə qərarım qəti idi, buraxmayacaqdım: “Bu səfər səni mütləq Allah Rəsulunun (s.ə.s.) hüzuruna aparacağam; artıq bu üçüncü və son gəlişindir. Söz verirsən ki, bir daha gəlməyəcəksən, amma yenə gəlirsən,” – dedim. Bu səfər mənə: ”Əgər məni buraxsan, sənə bəzi faydalı sözlər öyrədərəm” dedi. Mən: “Nədir onlar?”– dedim. O da: “Yatağa girəndən sonra Ayətül-kürsini oxusan, Allah yanına keşikçi (mələk) göndərər və sabaha qədər heç bir insi və cinni şeytan sənə yaxınlaşa bilməz!” – dedi. Bunları deyəndən sonra mən də onu sərbəst buraxdım. Səhər Allah Rəsulu (s.ə.s.): “Dustağın dünən axşam nə etdi?”– deyə təkrar xəbər aldı. Mən də: “Ey Allahın Rəsulu! Bəzi faydalı kəlmələrdən xəbər verdi, mən də onu buraxdım,” – dedim. Peyğəmbərimiz: “Hansı kəlmələri?” – deyə soruşdu, mən həmin adamın “Yatağa girəndə “Allahu lə iləhə illə huvəl-hayyul-qayyum”la başlayan Ayətül-kürsini axıra qədər oxu, Allah yanına bir keşikçi göndərər və sabaha qədər heç bir insi və cinni şeytan sənə yaxın gələ (zərər verə) bilməz!” dediyini söylədim. (Bunu eşidən kimi) Peyğəmbərimiz (s.ə.s.): “Yalançıların başçısı olsa da, bu dəfə sənə düz deyib. Üç gecədir, bilirsən, kiminlə görüşürsən, ey Əbu Hureyrə?” – deyə soruşdu. Mən: “Xeyr, bilmirəm!” – deyəndə “O, şeytandır!” – dedi”. [Buxari, Fədailul-Quran 10]
عَنْ أَبِي الدَّرْدَاءِ أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ: «مَنْ حَفِظَ عَشْرَ آيَاتٍ مِنْ أَوَّلِ سُورَةِ الْكَهْفِ عُصِمَ مِنَ الدَّجَّالِ».
وَف۪ي رِوَايَةٍ: «مِنْ آخِرِ سُورةِ الْكَهْفِ»
Əbu Dərda (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir:
“Kəhf” surəsinin başından və ya axırından on ayə əzbərləyən Dəccaldan qorunar”. [Müslim, Salatul-Müsafirin 257]