كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الغُرُورِ

Hər bir kəs (canlı) ölümü dadacaqdır. Şübhəsiz ki, mükafatlarınız qiyamət günü tamamilə veriləcəkdir. Oddan (Cəhənnəmdən) uzaqlaşdırılıb, Cənnətə daxil edilən kimsə muradına çatacaqdır. Dünya həyatı isə aldadıcı həzdən (əyləncədən) başqa bir şey deyildir. {“Ali İmran” surəsi, 3/185}

فَإذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لَا يَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَلَا يَسْتَقْدِمُونَ

 Lakin (Allah) onlara müəyyən müddət (ömürlərinin sonunadək) möhlət verər. Əcəlləri gəlib çatdıqda isə (onu) nə bircə saat geri, nə də irəli çəkə bilərlər. {“Nəhl” surəsi, 16/61}

أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذ۪ينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللّٰهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذ۪ينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَث۪يرٌ مِنْهُمْ فَاسِقُونَ

 İman gətirənlərin qəlblərinin Allahın zikr etmə və haqdan nazil olan ayələri xatırlayıb yumşalma vaxtı gəlib çatmadımı?! Onlar özlərindən əvvəl kitab verilən kimsələr kimi olmasınlar. Onlarla (öz peyğəmbərləri arasında) “uzun müddət” keçmiş və (öyüd-nəsihəti unutduqları üçün) qəlbləri sərtləşmişdir. Onların çoxu (Allaha asi olan) fasiqlərdir! {“Hədid” surəsi, 57/16}

يَا أَيُّهَا الَّذ۪ينَ آمَنُوا لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللّٰهِ، وَمَنْ يَفْعَلْ ذٰلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ  وَأَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنيِ إِلٰى أَجَلٍ قَر۪يبٍ فَاَصَّدَّقَ وَأَكُنْ مِنَ الصَّالِح۪ينَ  وَلَنْ يُؤَخِّرَ اللّٰهُ نَفْسًا إِذَا جَاءَ أَجَلُهَا وَاللّٰهُ خَب۪يرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ

Ey iman gətirənlər! Nə mal-dövlətiniz, nə də oğul-uşağınız sizi Allahın zikrindən yayındırmasın! Bunu edənlər (Allahı yada salmayanlar) ziyana uğrayanlardır. Ölümünüz çatıb: “Ey Rəbbim! Mənə bir az möhlət versəydin, sədəqə verib salehlərdən olardım! – deməmişdən əvvəl sizə verdiyim ruzidən (Allah yolunda) xərcləyin. {“Münafiqun” surəsi, 63/9-11}

حَتَّى إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ المَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ لَعَلّ۪ي أَعْمَلُ صَالِحًا ف۪يمَا تَرَكْتُ كَلَّا إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزخٌ إِلٰى يَوْمِ يُبْعَثُونَ

Nəhayət, (müşriklərdən) birinin ölümü gəlib çatdığı zaman o belə deyər: “Ey Rəbbim! Məni geri (dünyaya) qaytar! Bəlkə, (indiyə qədər) hədər etdiyim ömrüm müqabilində yaxşı bir iş görüm! Xeyr, bu onun dediyi boş (faydasız) bir sözdür. Onların önündə dirilib (haqq-hesab üçün Allahın hüzurunda) duracaqları günə (qiyamət gününə) qədər maneə (öldükdən sonra qiyamətədək qalacaqları bərzəx aləmi) vardır. {“Muminun” surəsi, 23/99-100}

 عَنِ ابْنِ عُمَرَ  أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ  قَالَ: «مَا حَقُّ امْرِيءٍ مُسْلِمٍ لَهُ شَيْءٌ يُوص۪ي فِيهِ يَب۪يتُ لَيْلَتَيْنِ إِلَّا وَوَصِيَّتُهُ مَكْتُوبَةٌ عِنْدَهُ» هٰذَا لَفْظُ الْبُخَارِيِّ. وَفيِ رِوَايَةٍ لِمُسْلِمٍ: «يَب۪يتُ ثَلَاثَ لَيَالٍ»

قَالَ ابْنُ عُمَرَ: مَا مَرَّتْ عَلَيَّ لَيْلَةٌ مُنْذُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ  قَالَ ذٰلِكَ إِلَّا وَعِنْد۪ي وَصِيَّتِي.

İbn Ömərin (r.a.) nəql etdiyinə görə, Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə buyurmuşdur:

“Vəsiyyət dəyərində əşyası olan müsəlmanın vəsiyyətini yazıb qoymadan iki və ya üç gecə keçirməyə haqqı yoxdur”. [Buxari, Vəsaya 1; Müslim, Vəsiyyə 1]

İbn Ömər (r.a.) demişdir: “Allah Rəsulunun (s.ə.s.) bu sözlərini eşidəndən bəri yanımda yazılı vəsiyyətim olmadan bircə gecə keçirməmişəm”.

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ  عَنْ رَسُولِ اللّٰهِ: «أَكْثِرُوا ذِكْرَ هَاذِمِ اللَّذَّاتِ» يَعْنِي الْمَوْتَ

Əbu Hureyrənin (r.a.) nəql etdiyinə görə, Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə buyurmuşdur:

“Ləzzətləri dağıdıb acılaşdıran ölümü tez-tez xatırlayın”. [Tirmizi, Zühd 4]