يَا أَيُّهَا الَّذ۪ينَ آمَنُوا أَط۪يعُوا اللّٰهَ وَأَط۪يعُوا الرَّسُولَ وَأُوليِ الْأَمْرِ مِنْكُمْ

Ey iman gətirənlər! Allaha, Peyğəmbərə və özünüzdən olan ixtiyar (əmr, ülul-əmr) sahiblərinə itaət edin! {“Nisa” surəsi, 4/59}

 عَنِ ابْنِ عُمَرَ  عَنِ النَّبِيِّ  قَالَ: «عَلَى الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ السَّمْعُ وَالطَّاعَةُ ف۪يمَا أَحَبَّ وَكَرِهَ إِلَّا أَنْ يُؤْمَرَ بِمَعْصِيَةٍ، فَإِذَا أُمِرَ بِمَعْصِيَةٍ فَلَا سَمْعَ وَلَا طَاعَةَ»

 İbn Ömərin (r.a.) bəyan etdiyinə görə Allah Rəsulu (s.ə.s.) belə buyurmuşdur:

“Bir müsəlman nə qədər ki (idarəçi tərəfindən) Allaha üsyan et­məyə və açıq-aşkar günah işləməyə məcbur edilmir, hər halda – istər xoşu gəlsin, istər gəlməsin – idarəçisinə itaət etməlidir. (İda­rəçi tərəfindən) bir günah işləmək və Allaha üsyan etmək tə­ləb olunanda isə itaət etməsin. (Çünki Xaliqə üsyan edilən yerdə məx­luqa itaət etmək olmaz)”. [Buxari, Əhkam 4, Cihad 108; Müslim, İmarə 38]

 عَنِ ابْنِ عُمَرَ : كُنَّا إِذَا بَايَعْنَا رَسُولَ اللّٰهِ  عَلَى السَّمْعِ وَالطَّاعَةِ يَقُولُ لَنَا: «ف۪يمَا اسْتَطَعْتُمْ»

İbn Ömər (r.anhumə) belə demişdir:

“Biz Allah Rəsuluna (s.ə.s.) onu dinləyib itaət etmək şərti ilə beyət edəndə (and içəndə) bizə “gücümüz çatdığı qədər” ifadəsini xatırladırdı”. [Buxari, Əhkam 43; Müslim, İmarə 90]

 عَنِ ابْنِ عُمَرَ  عَنِ النَّبِيِّ  قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ  يَقُولُ: «مَنْ خَلَعَ يَدًا مِنْ طَاعَةٍ لَقِيَ اللّٰهَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا حُجَّةَ لَهُ، وَمَنْ مَاتَ وَلَيْسَ ف۪ي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ مَاتَ م۪يتَةً جَاهِلِيَّةً»

İbn Ömər (r.anhumə) nəql edir:

“Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu eşitdim: “Kim itaət etməyə söz verdiyi dövlət başçısına səbəbsiz yerə itaətsizlik edərsə, Qiyamət günü Allahın hüzuruna çıxarkən heç bir dəlili olmaz. İdarəçiyə itaətin göstəricisi olan beyəti yerinə yetirmədən ölən adam isə cahiliyyə dövründə ölmüş adam kimidir”. [Müslim, İmarə 58]

 عَنْ أَنَسٍ  قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ: «اِسْمَعُوا وَأَط۪يعُوا وَإِنِ اسْتُعْمِلَ عَلَيْكُمْ عَبْدٌ حَبَشِيٌّ كَأَنَّ رَأْسَهُ زَب۪يبَةٌ»

Hz. Ənəs (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu rəvayət edir:

“Sizə qıvrımsaç, üzüm kimi qara bir kölə də idarəçi təyin olunsa, ona itaət edin”. [Buxari, Əhkam 4]

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ  قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ: «عَلَيْكَ السَّمْعُ وَالطَّاعَةُ ف۪ي عُسْرِكَ وَيُسْرِكَ وَمِنْشَطِكَ وَمَكْرَهِكَ وَأَثَرَةٍ عَلَيْكَ»

Əbu Hureyrə (r.a.) Allah  Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql etmişdir:

“Sənin vəzifən qıtlıq və bolluq zamanı, sevincli və kədərli vaxtlarda, hər hansı bir məsələdə başqası səndən üstün tutularkən, yəni hər zaman itaət etməkdir”. [Müslim, İmarə 35]

 عَنْ عَبْدِ اللّٰهِ بْنِ عَمْرٍو  قَالَ: كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللّٰهِ  ف۪ي سَفَرٍ فَنَزَلْنَا مَنْزِلًا فَمِنَّا مَنْ يُصْلِحُ خِبَاءَهُ وَمِنَّا مَنْ يَنْتَضِلُ وَمِنَّا مَنْ هُوَ ف۪ي جَشَرِهِ، إذْ نادَى مُنَاد۪ي رَسُولِ اللّٰهِ: اَلصَّلَاةُ جَامِعَةٌ. فَاجْتَمَعْنَا إِلٰى رَسُولِ اللّٰهِ  فَقَالَ: «إِنَّهُ لَمْ يَكُنْ نَبِيَّ قَبْل۪ي إِلَّا كَانَ حَقًّا عَلَيْهِ أَنْ يَدُلَّ أُمَّتَهُ عَلٰى خَيْرِ مَا يَعْلَمُهُ لَهُمْ وَيُنْذِرَهُمْ شَرَّ مَا يَعْلَمُهُ لَهُمْ وَإنَّ أُمَّتَكُمْ هٰذِهِ جُعِلَ عَافِيَتُهَا ف۪ي أَوَّلِهَا وَسَيُص۪يبُ آخِرَهَا بَلَاءٌ وَأُمُورٌ تُنْكِرُونَهَا وَتَجِيءُ فِتَنٌ يُرَقِّقُ بَعْضُهَا بَعْضًا وَتَجِيءُ الْفِتْنَةُ فَيَقُولُ الْمُؤْمِنُ: هٰذِهِ مُهْلِكَتِي، ثُمَّ تَنْكَشِفُ وَتَجِيءُ الْفِتْنَةُ فَيَقُولُ الْمُؤْمِنُ: هٰذِهِ هذِهِ فَمَنْ أَحَبَّ أَنْ يُزَحْزَحَ عَنِ النَّارِ وَيُدْخَلَ الْجَنَّةَ فَلْتَأْتِهِ مَنِيَّتُهُ وَهُوَ يُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلْيَأْتِ إِلَى النَّاسِ الَّذ۪ي يُحِبُّ أَنْ يُؤْتَى إِلَيْهِ. وَمَنْ بَايَعَ إِمَامًا فَأَعْطَاهُ صَفْقَةَ يَدِهِ وَثمَرَةَ قَلْبِهِ. فَلْيُطِعْهُ إِنِ اسْتَطَاعَ فَإِنْ جَاءَ آخَرُ يُنَازِعُهُ فَاضْرِبُوا عُنُقَ الْآخَرِ»

Abdullah ibn Amr (r.a.) rəvayət etmişdir:

“Allah Rəsulu (s.ə.s.) ilə birlikdə səfərdə idik. Bir yerdə dayandıq. Kimi çadırı ilə məşğul olur, kimi ox atmaqda yarışır, kimi də heyvanlara baxırdı. Allah Rəsulu (s.ə.s.) müəzzinə: “Namaz üçün top­la­şın!” – deyə səsləndi. Biz də Allah Rəsulunun (s.ə.s.)  hüzuruna yığışdıq. Bizə buyurdu: “Bu bir həqiqətdir ki, məndən əvvəl gələn hər bir peyğəmbər ümmətini xeyirli və yaxşı gördüyü əməllərə dəvət etmiş, pis və şər gördüyü şeylərdən çəkindirmişdir. Dinə gələn müsibətlərdən qurtulmaq bu ümmətin ilk nəsillərinə müyəssər olacaq. Sonrakı nəsillər bəzi bəla və tükürpərdici müsibətlərlə üzləşəcək. Elə fitnələr çıxacaq ki, biri digərinə rəhmət oxutduracaq. Yenə elə fitnə və fəlakət qopacaq ki, onu görən mömin “Artıq sonum çatıb” deyəcək. Sonra fitnə bir müddət uzaqlaşacaq, sakitlik olacaq. Ardınca elə dəhşətli bir fitnə çıxacaq ki, mömin: “Əsl fitnə budur, budur!” – deyəcək.

Cəhənnəmdən uzaq olub Cənnətə getməyi könüldən arzulayanlar Rəbbinə Allaha və axirət gününə imanla qovuşmağa çalışsın. Özünə rəva bildiyi davranışları o da başqalarına etsin. Bir dövlət başçısına beyət edib onun əlini tutan və ona səmimi tabe olan insan nə qədər əlindən gəlir, itaət etsin. Əgər kimsə mövcud idarəyə üsyan edib hakimiyyəti ələ keçirməyə və devirməyə cəhd göstərsə, ona imkan verməyib dərhal boynunu vurun”. [Müslim, İmarə 46]

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ  قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ: «مَنْ أَطَاعَنيِ فَقَدْ أَطَاعَ اللّٰهَ، وَمَنْ عَصَانِي فَقَدْ عَصَى اللّٰهَ، وَمَنْ يُطِعِ الْأَم۪يرَ فَقَدْ أَطَاعَنِي، وَمَنْ يَعْصِ الْأَم۪يرَ فَقَدْ عَصَانِي»

Əbu Hureyrə (r.a.) Nəbilər Sərvərinin  (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql etmişdir:

“Mənə itaət edən Allaha itaət etmiş, mənə üsyan edən də Allaha üsyan etmiş olur. Dövlət başçısına itaət edən mənə itaət etmiş, ona qarşı çıxan də mənə qarşı çıxmış kimidir”. [Buxari, Əhkam 1; Müslim, İmarə 32]

 عَن ابْنِ عَبَّاسٍ  أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ  قَالَ: «مَنْ كَرِهَ مِنْ أَم۪يرِهِ شَيْئًا فَلْيَصْبِرْ فَإنَّهُ مَنْ خَرَجَ مِنَ السُّلْطَانِ شِبْرًا مَاتَ م۪يتَةً جَاهِلِيَّةً»

İbn Abbas (r.anhumə) Allah  Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu bəyan etmişdir:

“Kim dövlət başçısının çirkin bir icraatını görsə, səbir etsin. Çünki dövlətə itaətdən bir qarış uzaqlaşan Cahiliyyə dövründə öl­müş insan kimidir”. [Buxari, Fitən 2; Müslim, İmarə 56]