İslamda alış-verişdə hər hansı kar məhdudiyyəti (həddi) qoyulmamışdır. Yəni Quran və Sünnədə və səhabələrin tətbiqatında buna rast gəlinmir. Ticarətdə hər hansı kar (qazanc) məhdudiyyətinin gətirilməməsi, ticarət həyatının daha canlı olması nöqteyi-nəzərindən olduqca əhəmiyyətlidir. Əgər ticarətdə hər hansı kar həddi qoyulmuş olasaydı bir çox çətinliklər ortaya çıxardı.

 Zəkat, qızıl, valyuta və axarı olan, yəni gəlir gətirən mallardan verilir. Qızıl və valyuta, yəni hər hansı pul növü 80,18 qramdan çox olarsa zəkata tabe olur.

Sual: Almaq üçün yoxlandığınız mala zərər dəysə bunu kim ödəməlidir? Cavab: Bu mövzu günümüzün aktual məsələlərindən biridir. Məsələn, mağazaya girirsən, çini qaba baxırsan (ki, xoşuna gəlsə, alasan). Ancaq elə olur ki, qab nəyəsə toxunur, ya da başqa bir səbəbə görə sınır. Təbii ki, bu vaxt zərərin kim tərəfindən ödənilməsi məsələsi ortaya çıxır.

Oğurlanan və ya qəsb edilən mal əmanət hökmündədir. Bu mal qorunmalı və sahibinə qaytarılmalıdır. Belə ki, malın əsl sahibi malının ona aid olduğunu isbat etdikdə onu oğrudan və qəsbkardan ala bildiyi kimi, malın satıldığı şəxsdən də almağa ixtiyarı var.

Sual: Lisenziyasız proqramlardan istifadə etmək olarmı? Müəllif hüqularının qorunması haqqında İslam alimlərinin bir arya gələrək verdikləri dəqiq bir hökm yoxdur. Əgər istifadə olunacaq proqram şifrəlidirsə, deməli, onun icazəsiz istifadə edilməyini istəmirlər. Belə proqramlardan istifadə etmək caiz deyildir. Hər hansı proqramı yükləmək üçün müəyyən ödəniş tələb olunursa həmin ödəniş ödənildikdən sonra  proqramdan istifadə etmək olar. Əgər proqramın qiyməti həddindən […]

Kasko sığorta caizdirmi? Kasko – könüllü sığorta növüdür. Kasko üzrə yalnız nəqliyyat vasitəsinin özü, yəni nəqliyyat vasitəsinin konstruksiyası, gövdəsi sığortalanır. Kasko və digər sığorta növlərinin fiqhi hökmlərə görə caiz olmadığı haqqında müasir İslam alimləri həmrəydir.

Borc alıb vermək təbii hadisədir. Müəyyən ehtiyacları təmin etmək və ya sərmayə qoymaq məqsədilə borca girməkdə bir qəbahət yoxdur. Peyğəmbərimiz (s.ə.s) də ehtiyacı olanda borc almış, hətta bir yəhudidən borca buğda alıb zirehini girov qoymuşdur. Lakin insan “ayağını yorğanına görə uzatmalı”, qaytara bilməyəcəyi ağır borc yükünü üstünə götürməməli və təyin edilən vaxta riayət edərək ödəniş zamanı gəldikdə – üzrlü səbəb yoxdursa – borcu geri qaytarmalıdır.

Riba lüğətdə, artma, çoxalma, böyümə kimi mənalara gəlir. Dilimizdə riba mənasına gələn sələm və faiz eynimənalıdır. Fiqh termini olaraq faiz, pul və hər hansı malın öz cinsi ilə mübadiləsində verən tərəfin təyin olunmuş müddətdə qarşı tərəfdən verilən şey qarşılığında əlavə dəyərin tələb edilməsinə deyilir. İslamın zühur etdiyi dövrdə borc verilən pula “rə’sul-mal” (əsas pul), qoyulan vədə sonunda verilən əlavəyə isə “riba” (sələm, faiz) deyilirdi.

Haram qəti şəkildə edilməsi qadağan olan işlərə deyilir. Ticarətdə də haram yollarla gəlir qazanmaq Qurandakı “Bir-birinizin mallarını haqqınız olmadığı halda yeməyin. Xalqın malının bir qismini (onun sizə haram olduğunu) bilə-bilə günah yolu ilə yeməyiniz üçün onu (malınızı) hakimlərə (rüşvət) verməyin!”(Bəqərə 2/188) əmrə və Peyğəmbərimizin (s.ə.s) “Bizi aldadan bizdən deyildir” (Müslim, İman, 164) hədisinə əsaslanır. İslam […]

Lakin mövsümündə insanlar üçün yemək və heyvanlar üçün yem halına gələn göy-göyərti və meyvələr tam yetişməsə belə satışı caizdir.

Telefon mağazasından bəhs etdiyinz şəkildə alış veriş etməkdə görünürdə bir problem yoxdur.

Sual: Mən şirkətdə işləyirəm və aylıq sabit maaş alıram. Qohumlarımdan biri mənim adıma bankdan müəyyən bir faizlə kredit götürmək istəyir. Faiz pulunu da onlar ödəyəcək. Mən, faizini də onlar ödəmək şərtiylə kredit ala bilərəm? Belə bir işə vasitəçi olmaq günahdırmı? Bəli, uyğun deyildir.  “Səbəbkar olan o işi etmiş kimi sayılır” fiqih qaydəsınə görə faizini siz […]

Sual:Cavanlığımda, tələbə olarkən bir nəfərdən borc almışdım. İndi isə o, adamı tapa bilmirəm nə etməliyəm

Sual:Əlimə bilmədən 100 manat saxta pul keçdi. Mən də bu pulu hiss etdirmədən başqasına verməyim dini cəhətdən doğrudurmu?

Sual: Şəbəkə marketinq caizdir və ya deyil? Səbəblərini də açıqlasanız çox gözəl olar.

Birja və hissə sənədinin alqı-satqısı halaldırmı? Cavab: Birja “dövlətin qurduğu və nəzarət etdiyi xüsusi bazar növü, qiymətli kağızlar, səhmlər, istiqraz vərəqələrinin alınıb satıldığı müəssisə və ya topdan mal alınıb satılan müəssisə” kimi tərif edilir. Birja müəssisəsi ticarət və sənaye birjaları, təsərrüfat birjası, qızıl birjası kimi mərhələlərdən keçərək əmələ gəlmiş və get-gedə inkişaf etmişdir. Faizli borc […]

Sual:Nisyə satışlarda qoyulan əlavə məbləğ caizdirmi? Həmin məbləğ faiz sayılırmı? Cavab: İslam alimlərinin əksəriyyəti nisyə satışlarda qoyulan əlavə məbləğin caiz olduğunu bildirmişlər. Belə ki, Hz. Peyğəmbərin şərtli alış-veriş etdiyi və buna icazə verdiyi ilə bağlı səhih hədislər mövcuddur. Belə olan təqdirdə, nisyə satışlarda qoyulan əlavə məbləğ faiz sayılmır. Çünki pul ilə pul olmayan bir mal […]

Daşınmaz əmlakın alqı-satqısı zamanı “beh” vermək, ya da almaq caizdirmi? Cavab: Hər hansı daşınmaz əmlakın alqı-satqısı zamanı “beh” adı ilə müştəri tərəfindən əvvəlcədən, yəni müqavilə bağlanan zaman ödənilən müəyyən məbləğin, daha sonra müştərinin həmin müqavilədən birtərəfli şəkildə imtina etməsi nəticəsində, verdiyi “beh”in satıcıya qalması məsələsi tarix boyunca müzakirə obyekti olmuşdur. Qurani-Kərimdə bu mövzu ilə bağlı […]

Sual:Bir adam milli manatla borc alsa, sonra qaytaranda xarici valyuta ilə qaytara bilərmi? Burada faiz təhlükəsi nə qədərdir və hansı xırdalıqlara diqqət yetirilməlidir?  Cavab: Bir nəfər ehtiyacını aradan qaldırmaq üçün digər bir şəxsdən məsələn on min borc istəyərsə, müddət qurtardıqda da borcunu aldığı günkü məzənnəyə görə verməyi vəd etmiş sayılır. Belə olan təqdirdə borc verən […]

Zəmanəmizdə demək olar ki, hər kəsin alış-verişdə kreditdən istifadə etdiyini görürük. İslam kreditlə ticarətə necə baxır? Cavab: Kreditlə alış-verişi iki qismə ayırmaq lazımdır. Birincisi, kreditə pul götürmək. Burada pulla pul satın alınır və müəyyən müddət sonra həmin məbləğ faizi ilə birlikdə geri qaytarılır. Bu növ kredit İslamda Qurani-Kərimin müxtəlif ayələrində qəti şəkildə qadağan edilmişdir (Bəqərə, […]