Mövzuya bir hekayəni nümunə verməklə başlayaq. Bir padşahın iki xidmətçisi varmış. Padşah onların birinə xərcləmək üçün bir qızıl verir. Xidmətçi də həmin qızılla ən yaxşı qumaşdan bir neçə arşın alıb özünə gözəl bir paltar tikdirir. Padşah onun bu hərəkətini çox bəyənir. Sonra ikinci xidmətçisini hüzuruna çağırtdırır. Ona isə min qızıl və bir də siyahı verir

Vəhy kəlmə olaraq, “eyham etmək, pıçıldamaq, işarə etmək, ilham və təlqin etmək, ardıcıl və gizli bir şəkildə bildirmək”, kimi mənalara gəlir. Bir termin olaraq isə, vəhy “Uca Allahın bildirmək istədiyi hidayət və buyruqlarını elçi olaraq seçdiyi qullarına birbaşa və ya bir mələk vasitəsi ilə ənənəvi olmayan gizli bir yolla bildirməsidir.”

وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إلَّا عَلَى اللّٰهِ رِزْقُهَا Yer üzündə yaşayan elə bir canlı yoxdur ki, Allah onun ruzisini verməsin. {“Hud” surəsi, 11/6} وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَ وَالْإِنْسَ إلَّا لِيَعْبُدُونِ * مَا أُر۪يدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَمَا أُر۪يدُ أَنْ يُطْعِمُونِ Mən cinləri və insanları yalnız Mənə ibadət etmək üçün ya­ratdım! Mən onlardan ruzi istəmirəm.

“Allah sizə analara üsyan etməyi, qız övladlarını diri-diri torpağa basdırmağı, (öhdəlik və borcları) yerinə yetirməməyi, (haqqınız olmayan şeyləri də) almağı (mənimsəməyi) haram buyurmuşdur. Dedi-qodunu, çox sual verməyi, sərvəti orada-burada dağıtmağı da(israf etməyi) kərih (məkruh, xoşagəlməz) görmüşdür”. (Buhari, İstikraz 19; Edeb, 6; Tefsiru Sure (11), 5; Müslim, Akdiye, 12.)

“Qohum-əqrəbadan kimlərə baş çəkəcəyinizi (silei-rəhm edəcəyinizi, qohumluq münasibətləri saxlayacağınızı) bilin. Çünki silei-rəhm qohum-əqrəba arasında sevgiyə, mal-mülkdə bolluğa, ömrün uzanmasına səbəb olur”.  (Tirmizi, Birr 49; Ahmed ibn Hanbel, Müsned 2/374)

 عَنْ ابْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: الْمُؤْمِنُ الَّذِي يُخَالِطُ النَّاسَ وَيَصْبِرُ عَلَى أَذَاهُمْ أَعْظَمُ أَجْرًا مِنْ الْمِؤْمِنِ الَّذِي لاَ يُخَالِطُ النَّاسَ وَلاَ يَصْبِرُ عَلَى أَذَاهُمْ  “İnsanların içində olub onlardan gələn əziyyətlərə səbir edən möminə inzivaya çəkilib bu əziyyətlərə qatlanmayan mömindən daha böyük əcr (savab) vardır”.

 عَنْ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: مَنْ قَالَ فِي أَوَّلِ يَوْمِهِ أَوْ فِي أَوَّلَ لَيْلَتِهِ بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لاَ يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ فِي الْأَرْضِ وَلاَ فِي السَّمَاءِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ لَمْ يَضُرَّهُ شَيْءٌ فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ أَوْ فِي تِلْكَ اللَّيْلَةِ “Gündüzün və […]

عَنْ جَابِرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: أَخْشَي مَا خَشِيتُ عَلَى أُمَّتِي كِبَرُ الْبَطْنِ، وَمُدَاوَمَةُ النَّوْمِ وَالْكَسَلُ وَضَعْفُ الْيَقِينِ “Ümmətim üçün ən çox qorxduğum şeylər: “qarın böyüklüyü (qarın bağlamaq), çox yatmaq, tənbəllik və yəqin (Allahı şübhəsiz və qəti olaraq bilmək, tanımaq) azlığıdır.

عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: رُؤْيَاالمُؤْمِنِ جُزْءٌ مِنْ سِتَّةٍ وَأَرْبَعِينَ جُزْءًا مِنْ النُّبُوَّةِ “Yuxu peyğəmbərliyin qırx altı parçasından biridir”.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ: مِنْ حُسْنِ اِسلَامِ الْمَرْءِ تَرْكُهُ مَا لَا يَعْنِيهِ  “Müsəlmanın malayəniliyi tərk etməsi onun müsəlmalığının gözəlliyindəndir…” (Tirmizi, Zühd, 11; İbn Mace, Fiten, 12) Əlbəttə ki, yalnız belə bir tərcümə ilə Allah Rəsuluna aid­ hədisin dərinliyini anlamaq, bu qısa ifadənin əngin məzmununu qavramaq mümkün deyildir. […]

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: الْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَ يَدِهِ وَ الْمُهَاجِرُ مَنْ هَجَرَ مَا نَهَى اللَّهُ عَنْهُ “Müsəlmanların dilindən və əlindən arxayın və əmin (zərər görmədiyi) olduğu müsəlman həqiqi müsəlmandır! Həqiqi mühacir də Allahın qadağan etdiyi şeylərdən uzaqlaşandır“. (Buhari, İman […]

عَنْ ابْنِ عبَّاسٍ قاَلَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ يَقُولَ: عَيْنَانِ لاَ تَمَسُّهُمَا النَّارُ عَيْنٌ بَكَتْ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَ عَيْنٌ بَاتَتْ تَحْرُسُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ “İki göz vardır ki, cəhənnəm odu görməz: Allah qorxusundan ağlayan göz və bir də hərb meydanları və cəbhələrdə keşik çəkən əsgərin gözü.”

عَنْ أَبِي أُمَامَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: لَيْسَ شَيْءٌ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ مِنْ قَطْرَتَيْنِ وَ أَثَرَيْنِ قَطْرَةٌ مِنْ دُمُوعٍ فِي خَشْيَةِ اللَّهِ  وَ قَطْرَةُ دَمٍ تُهَرَاقُ فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَ أَمَّا الأَثَرَانِ فَأَثَرٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ أَثَرٌ فِي فَرِيضَةٍ مِنْ فَرَاءِضِ اللَّهِ  “Allah qatında bu iki damladan və bu iki […]

Hicri 9. yılda Medine’de nâzil olmuş olup 129 âyettir. Tövbe ismi, sûrenin ihtiva ettiği konulardan birinden gelmektedir. Sûrenin meşhur olan ikinci ismi Berâe ise, sûrenin ilk kelimesidir. “İlişiği kesmek, ihtâr, ültimatom” anlamlarına gelir. Tövbe sûresi konu itibariyle,

Mekkede nâzil olmuş olup, 109 âyetten ibarettir. Sûrenin 98. âyetinde Yûnus (a.s.) dan ve kavminden bahsedilmesi vesilesi ile bu ad verilmiştir. Oysa Hz. Nûh (a.s.) ile Hz. Mûsâ (a.s.) daha tafsilatlı bir şekilde anlatılır. Bu sûre-i şerife iman esasları üzerinde fazlaca durmaktadır. Özellikle, Kur’ân’ın Allah Teâlanın kitabı olduğunu ispata yönelir.

Medine döneminde hicrî 2. yılda vaki olan Bedir gazasından sonra nazil olmuş olup 75 âyettir. Adını ilk âyetinde geçen Enfal (yani ganimetler) kelimesinden almıştır. A’râf sûresinde müşriklerin uyarılıp tehdid edildikleri mağlubiyet, Enfal sûresinin indirilişinden hemen önce gerçekleştirildiği için,

101 – İşte o ülkelerin haberlerinden bir kısmını sana böylece anlatıyoruz. Oraların halklarına peygamberlerimiz açık deliller, mûcizeler getirdiler. Fakat onlar iman etmediler. Çünkü ondan önce tekzip ve inkâr etmeyi âdet haline getirmişlerdi.

Mekkî olup, 206 âyettir. 48. âyette geçen kelime, sûreye adını vermiştir. A’râf orada, cennet ile cehennem arasında çekilen sur anlamına gelir. Bundan önceki En’âm sûresi tevhid ve akaid konularını ayrıntılı olarak ele alır. A’râf sûresi ise tevhid tarihini Hz. Âdem (a.s.)’dan itibaren Nuh, Hûd, Sâlih, Lût, Şuayb,

Mekkede nazil olmuş olup, 165 âyettir. 136-138. âyetlerde geçen en’âm kelimesi vesilesi ile bu isim verilmiştir. En’âm: İnek, deve, koyun, keçi gibi hayvanların genel adıdır. Böylece bu hayvanlarla alakalı hürafeleri ortadan kaldırmak hedeflenmiş olabilir. Bakara sûresi, Kur’ân’ın uzunca bir özeti olup,

Medinede nazil olmuş olup 120 âyettir. Hicrî 6. yılda Hz. Peygamber (a.s.)’ın Mekkelilerle yaptığı Hudeybiye anlaşmasından sonra nazil olmaya başlamıştır. İhtiva ettiği birçok konudan biri olan ve “yemek sofrası” mânasına gelen Mâide, sûreye isim olmuştur.