Qalan ömürdən səmərəli istifadə etmək və xeyirli əməlləri artırmaq   اَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَجَآءَ كُمُ النَّذ۪يرُ “Biz sizə düşünüb ibrət alacaq, həqiqəti görəcək insanların düşünəcəyi qədər ömür vermədikmi?! Hələ sizə peyğəmbər də gəlib xəbərdar etmişdi. {“Fatır” surəsi, 35/37}  عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِيِّ  قَالَ: «أَعْذَرَ اللّٰهُ إِلَى امْرِئٍ أَخَّرَ أَجَلَهُ حَتّٰى […]

Təqva – Allah qorxusu və Allaha hörmət يآ اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اَمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ اِلاّٰ وَاَنْتُمْ مُسْلِمُونَ Ey iman gə­tirənlər! Allahdan layiqincə qorxun. Ona layiqincə təzim edin. Yal­nız Ona təslim olan müsəlmanlar kimi ölün! {“Ali İmran” surəsi, 3/102} فَاتَّقُوا اللّٰهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَاَط۪يعُوا وَاَنْفِقُوا خَيْرًا لِاَنْفُسِكُمْ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَاُولٓئِكَ […]

Yeməkdə, içməkdə, geyimdə sadəlik, orta yol فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيَّا * إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُولَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ شَيْئًا  Onlardan sonra namazı tərk edib şəhvətə uyan bir nəsil gəldi. Onlar (Cəhənnəmdəki) Fəyy dərəsinə düşəcəklər. Tövbə edib iman gətirən və yaxşı işlər görənlərdən başqa! Onlar […]

Yaxşılığı yaymaq, pislikdən çəkindirmək (Əmri bil-məruf, nəhyi anil-munkər) وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاُلٓئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (Ey möminlər!) İçərinizdə (insanları) yaxşılığa çağıran, xeyirli işlər görməyi əmr edən və pis əməlləri qadağan edən bir camaat olsun! Bunlar (bu camaat), həqiqətən nicat tapmış şəxslərdir. {“Ali İmran” surəsi, 3/104}

Yəqin və təvəkkül – tərəddüdsüz iman və Allaha tam etimad وَلَمَّا رَأٰى الْمُؤْمِنُونَ الْاَحْزَابَ قَالُوا هٰذَا مَا وَعَدَنَا اللّٰهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللّٰهُ وَرَسُولُهُ وَمَا زَادَهُمْ اِلاَّ ا۪يمَانًا وَتَسْل۪يمًا  Möminlər (müttəfiqlərin) ordu his­­sələrini gördükdə dedilər: “Bu, Allahın və Peyğəmbərinin bi­zə olan (zəfər) vədidir. Allah və Peyğəmbəri düz buyurmuşlar!” Bu (vəziyyət) onların yalnız (Allaha) imanını və itaətini […]

Zahidanə həyat yaşamaq, dünyaya və fani şeylərə meyil etməmək إنَّمَا مَثَلُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَالْأَنْعَامُ حَتّٰى إذَا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّيَنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَيْهَا أَتَاهَا أَمْرُنَا لَيْلاً أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَص۪يدًا كَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ كَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ Həqiqətən, dünya həyatı […]

Yoxsul və zəif də olsa, müsəlmanlara dəyər vermək وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذ۪ينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِىِّ يُر۪يدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ Səhər-axşam Rəbbinin rizasını və camalını diləyərək Ona ibadət edənlərlə birlikdə sabitqədəm ol. Gözlərini  onların üstündən çəkmə. {“Kəhf” surəsi, 18/28}  عَنْ حَارِثَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ يَقُولُ: «أَلَا أُخْبِرُكُمْ بِأَهْلِ الْجَنَّةِ؟ كُلُّ […]

105 – əl-Fil əl-Fil (Fil) surəsi (Məkkədə nazil olmuşdur, 5 ayədir) Mərhəmətli, rəhmli Allahın adı ilə! 1 – (Ya Peyğəmbər!) Məgər Rəbbinin fil sahiblərinə (Kəbəni dağıtmaq üçün fillərlə Məkkənin üstünə gələn həbəş ordusuna) nələr etdiyini görmədinmi?! 2 – Məgər (Rəbbin) onların hiyləsini boşa çıxartmadımı?! 3 – Onların üstünə qatar-qatar quşlar (əbabil quşları) göndərdi. 4 – […]

110 – ən-Nəsr ən-Nəsr (Kömək) surəsi (Məkkədə nazil olmuşdur, 3 ayədir) Mərhəmətli, rəhmli Allahın adı ilə! 1 – (Ya Peyğəmbər!) Allahın köməyi və zəfər (Məkkənin fəthi) gəldiyi zaman; 2 – İnsanların dəstə-dəstə Allahın dininə (islama) daxil olduqlarını gördüyün zaman 3 – Rəbbini həmd-səna ilə təqdis et (Onu bütün naqis sifətlərdən uzaq tutub pak bil, “Sübhanəkə […]

Doğru sözlü və dürüst olmaq يآ اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اَمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِق۪ينَ Ey iman gətirənlər! Allahın əmrlərinə üsyan etməkdən çəkinin və (imanında, sözündə, işində) doğru olanlarla birliktə olun! {“Tövbə” surəsi, 9/119} إِنَّ الْمُسْلِم۪ينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِن۪ينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِت۪ينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِق۪ينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِر۪ينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِع۪ينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّق۪ينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّآئِم۪ينَ وَالصَّآئِمَاتِ وَالْحَافِظ۪ينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِر۪ينَ اللّٰهَ […]

Bidətdən və din adı ilə sonradan çıxarılan şeylərdən çəkinmək فَمَا ذَا بَعْدَ الْحَقِّ اِلاَّ الضَّلَالُ  Artıq haqdan sonra zəlalətdən başqa nə qalır?!.. {“Yunus” surəsi, 10/32} قُلْ اِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّٰهَ فَاتَّبِعُونِى يُحْبِبْكُمُ اللّٰهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ De: “Əgər siz Allahı sevirsinizsə, mənim ardımca gəlin ki, Allah da sizi sevsin və günahlarınızı bağışlasın”. {“Ali İmran” surəsi, […]

Allahın qulunu sevməsi قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّٰهَ فَاتَّبِعُون۪ي يُحْبِبْكُمُ اللّٰهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ، وَاللّٰهُ غَفُورٌ رَح۪يمٌ De: “Əgər siz Allahı sevirsinizsə, mənim ardımca gəlin ki, Allah da sizi sevsin və günahlarınızı bağışlasın. Allah bağışlayandır, mərhəmətlidir!” {“Ali İmran” surəsi, 3/31}

Allahın hökmünə boyun əymək فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتّٰى يُحَكِّمُوكَ ف۪يمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا ف۪ي اَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْل۪يمًا Amma, xeyr! (Ya Rəsulum!) Rəbbinə and olsun ki, onlar öz aralarında baş verən ixtilaflarda səni hakim təyin etməyincə və verdiyi hökmlərə görə özlərində bir sıxıntı duymadan sənə tam bir itaətlə boyun əyməyincə […]

Allah qorxusu وَيُحَذِّرُكُمُ اللّٰهُ نَفْسَهُ Allah sizi Ona üsyan etməkdən çəkindirir. {“Ali İmran” surəsi, 3/28} وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ Yalnız Məndən qorxun! {“Bəqərə” surəsi, 2/40} وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ Şübhəsiz ki, Rəbbinin məqamından (hüzurunda haqq-hesab üçün durmaqdan) qorxanları iki cənnət (Ədn nə Nəim cənnətləri) gözləyir! {“Rahmən” surəsi, 55/46} يَا اَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ […]

Ailə üzvlərinin dolanışığını təmin etmək وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ Anaların yeməyi və geyimi atanın üzərinə düşür.. {“Bəqərə” surəsi, 2/233} لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ، وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللّٰهُ، لَا يُكَلِّفُ اللّٰهُ نَفْسًا اِلاَّ مَا آتَاهَا Varlı olan öz varına görə nəfəqə (ailənin dolanışığını) versin. İmkanı az olan isə Allahın […]

Ailəyə Allaha itaəti və dini mükəlləfiyyətləri öyrətmək وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا Ailənə namaz qılmağı əmr et, özün də ona (namaza) səbrlə davam et! {“Ta ha” surəsi, 20/132} يَا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ آمَنُوا قُوا اَنْفُسَكُمْ وَاَهْل۪يكُمْ نَارًا Ey iman gətirənlər! Özünüzü və əhli-əyalınızı oddan qoruyun. {“Təhrim” surəsi, 66/6}  عَنْ أَب۪ي حَفْصٍ عُمَرَ بْنِ أَب۪ي سَلَمَةَ عَبْدِ […]

Ramazan ayında oruc tutan hər bir müsəlman bilir ki, yemək, içmək və cinsi münasibət orucu pozur. Oruc ibadəti yemək-içməkdən və cinsi əlaqədən uzaq durmaqla yanaşı, sözün əsl mənasında, bütün orqanların iştirakı ilə reallaşır. “Mədə yeyib-içməkdən qorunduğu kimi, dil də yalandan, pis sözdən, boş söhbətlərdən uzaq olmalıdır. Göz harama, yanlış yerlərə baxmamalı, kiminsə

Allah ləfzi ilə bağlı İslam alimləri -Onun özünü qullarına tanıtmış olduğu bəyanları əsas götürərək- belə demişdirlər: Allah varlığı özündən (Vacibul-vücud) olan və bütün həmd və təriflərə layiq olan ən uca varlığın adıdır. Bu tərifdəki ‘varlığı özündən olan’ ifadəsi Allahın yoxluğunun düşünülə bilməyəcəyini, var olmaq üçün başqa bir varlığın dəstəyinə möhtac olmadığını, bu səbəbdən Onun kainatın yaradıcısı […]

Dua ruhun qidasıdır və ruh bu qidanı fasiləsiz almalıdır. Dua Allaha qulluğun başqa bir adıdır. Dua səbəb və vasitələrin fövqündə həm Allahın qüdrətinə etimad və güvən, həm də bir insan kimi acizliyi, zəifliyi elan etmək deməkdir.

Dua ərəb mənşəli söz olub “səslənmək”, “çağırmaq”, “köməyə çağırmaq”, “kömək istəmək”, “Allaha yalvarmaq”, “Ondan diləmək”, “Ona yalvarıb-yaxarmaq”[1]deməkdir. “Dua”nın lüğəvi mənası kiçikdən böyüyə, aşağıdan yuxarıya, acizdən güclüyə doğru yüksələn istək və niyazdır. Yəni dua Allahla qul arasında–kiçikdən böyüyə, aşağıdan yuxarıya doğru gedən dilək və niyazdır.