“Zalımları, ölüm girdabında olduqda, mələklərin də əllərini uzadıb: “Canlarınızı çıxarın! Allaha qarşı nahaq sözlər söylədiyinizə və Onun ayələrinə təkəbbür göstərdiyinizə görə bu gün siz cəzalandırılacaqsınız!”(dediklərini) bircə görəydin.” (Ənam, 6/93)

Doğrudanmı, əbədiyyət var və insan əbədiyyətə qovuşacaq?
Əbədi həyatın var olub-olmamasının həm İlahi, həm məntiqi, həm də elmi dəlilləri var. Bu dəlillər o qədər çoxdur ki, onları sayıb qurtarmaq mümkün deyil.

“Sizə verilən hər şey fani dünya malıdır. Allah yanında olan (axirət mükafatları) isə daha yaxşı və daha baqidir. O kəs­lər üçün ki iman gətirib Allaha təvəkkül edərlər;

Qiyamətin nə vaxtsa baş verəcəyinə heç kəs şübhə və tərəddüdlə baxmır. Hətta dəqiq elmlər və bu sahələrdə çalışan elm adamları da sözügedən mövzuda həmrəydir, ancaq onlar bu reallığı uzaq gələcəkdə gözləyirlər. Halbuki bu gün baş verən fövqəladə hadisələrin sayı-hesabı yoxdur və qiyamətin bunlardan hər hansı biri ilə qopması mümkündür.

Səkərati-mövt ruhun bədəndən çıxma anına deyilir. Ölüm anı səkərat, can çəkişmə, can vermə sözləri ilə ifadə edilir. Hər bir insan ölüm anında can çəkişir, səkərati-mövtü görür, ölümün kədəri, qəmi, iztirabı, acısı və sıxıntısı ilə üzləşir. Ölüm mələyi insanın ruhunu ayağından çəkib çıxarmağa başlayır, o da bu ağrını iliklərinəcən hiss edir. Bu ağrı ruh vücuddan çıxanacan davam edir.

Sual: Həşr nədir? Həşrə inanmağın faydaları nələrdir? Əgər uşaqdan böyüyə, xəstədən sağlama hər kəsi xoşbəxt etməyi düşünürsünüzsə, bütün könüllərə həşr əqidəsini nəqş etməyə çalışın. Yalnız bu zaman gənclər nizam-intizama, qayda-qanuna tabe olacaq, uşaqlar yaramazlıqdan əl çəkəcək, yaşlılar Cənnət yolçuları kimi xoşbəxt yaşayacaq, o evdə səadət məşəli alovlanmağa başlayacaq və o ailənin üzvləri axirətə getmədən üxrəvi ab-hava hiss edəcək, nəticə olaraq, dünyada Cənnəti yaşayacaqlar.

İnsan özünün aciz, dünyanın aldadıcı, axirətin isə çox yaxın olduğunu ancaq öləndə anlayır. Bu kəlam bizi ölmədən əvvəl ölümü düşünüb, dərk edib əməllərimizi düzəltməyə, günahlardan uzaqlaşıb daha çox savab qazanmağa çağırır. Sözün əsl mənasında, ölümdən öncə ölməyi ancaq seçilmiş insanlar bacarırlar. Bu əmri dinləyən, qavrayan insan dünyanı müsafirxana, vücudunu isə bir əmanət bilər. Ruhunu və qəlbini maddi dünya bataqlığında batırıb bada verməz.

Sual: Vəfat edən körpələr cənnətə gedirsə, onların dünyaya göndərilməyinin hikməti nədir?

Uca Allahın adlarından biri də Hakimdir. Hakim hikmətlə yaradan, hikmətlə iş görən deməkdir. Bu ad, yaradılan hər şeyin bir hikmətlə yaradıldığını, israf edilməməsini tələb edir. Bundan hərəkətlə heyvanların da yox olub getməyəcəyi, müxtəlif şəkillərdə həyatlarını davam etdirəcəyi qənaətinə gələ bilərik.

Rəhman rəhməti bütün varlıqları əhatə edən deməkdir. Allahın bu isminin nəticəsi olan rəhmət bütün kainatı bürümüşdür. Allah-Təala son dərəcə mərhəmətlidir.

İnsanın sonsuzluq arzusu, əbədi yaşamaq istəyi axirətin varlığını isbat edən güclü bir psixoloji dəlildir. İnsan ruhunun əbədi bir həyatı arzu etməsi və ona can atması belə bir həyatın mövcud olmasına böyük dəlildir. Bu psixoloji arzu aqibətin axirət həqiqəti ilə əlaqəsini qüvvətləndirir. Bəşər tarixi bu fitri duyğunun təzahürlərini göstərən nümunələrlə doludur.

Yenidən dirilişin mümkünlüyü barədə inkarçılar: “Yaxşı, tutalım ki, ölümdən sonra bioloji həyatın yenidən yaranması mümkündür. Bəs yaxşı hislərin və şüurun bədənlə əlaqəsi kəsildikdən sonra insani həyat yenidən necə başlayacaq?” deyərək bunun qeyri-mümkün olduğunu söyləyirlər. Onların bu etirazına cavab olaraq Quran gündəlik təcrübə olan yuxunu xatırladır. Çünki bir-birini əvəz edən yuxu və oyaqlıq halları ölümdən sonra həyatın olacağına gözəl örnəkdir.

İnsanın yaradılışında mühüm məqsədlər vardır. Bu yaradılışda Uca Yaradanın bir çox hikmətlər xəlq etdiyini açıq-aşkar görmək mümkündür. Daima dəyişən və hər an yenilənən bir dünyada yaşayırıq. Hər şeyin bir yerə, bir sona doğru getdiyini görürük və bu son yer də axirət həyatıdır. O axirət ki, yaradılış qayəsi və bu istiqamətdə işlənən əməllər əsl mənasını orada tapacaq.

Quranda ölümdən sonra dirilişin mümkünlüyünü və bunun açıq-aşkar olduğunu göstərmək məqsədi ilə çəkilən ən bariz misal qışda ölü olan yer üzünün bahar mövsümündə yenidən dirildilməsi nümunəsidir. Allahın yer üzündə qoyduğu bu qanun nəticəsində hər şey təkrar-təkrar yenilənməkdədir.

Axirətin isbatının ən böyük dəlili və təminatı Allah-Təalanın bəndələrinə verdiyi vəddir. Quran hər canın öləcəyini, ölümdən qurtuluşun olmadığını, öldürənin Allah olduğunu, axır dönüşün yenə Ona olacağını bir çox ayəsində vurğulayaraq ölümdən sonra dirilişin Allahın vədi olduğunu bildirir.

İnsanın hüzur, qəlb rahatlığı və həqiqi səadətə çatmasında axirət inancının özünəməxsus yeri var. Çünki axirətə imanın uşaqlara, qocalara, fiziki qüsuru olanlara, gənclərə, müsibətə düçar olmuş insanlara bir çox faydaları vardır.

Fərdin, ailənin, cəmiyyətin və ümumiyyətlə, bütün bəşəriyyətin həqiqi rifah, səadət və hüzura qovuşa bilməsi ancaq və ancaq böyük-kiçik bütün əməllərin hesabının soruşulacağı axirət dünyasına inanmağa bağlıdır.  Qurani-Kərimdə tövhid, nübüvvət və axirət olmaqla, ilahi təbliğin əsasını təşkil edən üç prinsipdən biri kimi axirətə iman Allaha imanla birlikdə yad olunur[1]. Bir çox ayədə imanın bu iki əsasının […]

Məhşər günündə Həzrəti Adəmdən bu yana qiyamətə qədər yaşayan bütün insanlar dirildiləcəyinə görə, hətta buynuzsuz qoyun haqsızlıq edən buynuzlu qoyundan haqqını almaq üçün o meydana gətiriləcəyinə gorə, bu qədər canlı haraya sığacaq, yerləşəcək? Cənabi-Haqq hər şeydə çox hikmətlər dərc etdiyinə (bir çəyirdəyə ağac qədər məqsədlər, qayələr verdiyinə görə dilə, nəfəs almağa, çox vəzifələr yüklədiyinə) görə, […]

Qiyamət – yer də daxil olmaqla kainat sisteminin dəyişikliyə məruz qalıb, insanların yenidən dirildiləcəyi hadisənin adıdır.

Hansı bəndələrə sual verilməyəcək? Ölümdən sonrakı həyat tarix boyu bəşər övladının marağını çəkmişdir. Ölümdən sonrakı həyat qəbir (bərzəx), yenidən diriliş, məhşər və Cənnət-Cəhənnəm olmaqla dörd mərhələdən ibarətdir. İslam dini qəbir həyatının ölümdən başlayaraq yenidən dirilişə qədər müvəqqəti, fərqli və özünəməxsus xüsusiyyətlərə malik gözləmə yeri olduğunu deyir. İnanan və mükəlləfiyyətlərini yerinə yetirən möminləri qəbirdə mükafat gözləyir. […]