عَنْ أَنَسٍ  أنَّ رَسُولَ اللّٰهِ  قَالَ: «إنَّ هٰذِهِ الْمَسَاجِدَ لَا تَصْلُحُ لِشَيْءٍ مِنْ هٰذَا الْبَوْلِ وَلَا الْقَذَرِ، إِنَّمَا هِيَ لِذِكْرِ اللّٰهِ تَعَالٰى وَقِرَاءَةِ الْقُرْآنِ»

Hz. Ənəs (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir:

“Bu məscidlər Allahı zikr etmək (namaz qılmaq) və Quran oxumaq üçün (inşa edildiyinə görə) bu mübarək məkanlarda dəstəmazı pozmaq və s. bunun kimi insanı diksindirən hərəkətlər edib onu kirlətmək doğru deyildir”. [Müslim, Təharət 100]

İzah: Bu hədis bir hadisə ilə bağlıdır: bir bədəvi Allah Rəsulu (s.ə.s.) məsciddə olarkən içəri girmiş və çox güman ki, Peyğəmbərimizdən (s.ə.s.) nəsə soruşmaq istəmişdi. Elə bu vaxt da gedib məscidin bir küncündə kiçik ehtiyacını rəf etməyə başlamışdı. Bunu görən səhabələr müdaxilə etmək istəmişdilər. Ancaq  Allah Rəsulu (s.ə.s.) buna mane olmuş, daha sonra natəmiz olan yeri bir qab su ilə təmizləməyi əmr etmişdi. Bu hadisənin ardınca da yuxarıdakı xəbərdarlığını etmiş, məscidlərin təmiz saxlanılmalı məkanlar olduğunu vurğulamışdır. Əlbəttə ki, bu hadisədə Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) təlim-tərbiyədə nümayiş etdirdiyi xoşgörüyə də şahid oluruq.

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ  أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ  قَالَ: «إِذَا رَأَيْتُمْ مَنْ يَب۪يعُ أَوْ يَبْتَاعُ فِي الْمَسْجِدِ فَقُولُوا: لَا أَرْبَحَ اللّٰهُ تِجَارَتَكَ وَإِذَا رَأَيْتُمْ مَنْ يَنْشُدُ ضَالَّةً فَقُولُوا: لَا رَدَّهَا اللّٰهُ عَلَيْكَ»

Əbu Hureyrə (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir:

“Məsciddə alış-veriş edən bir adam görsəniz, “Allah sənə qazanc verməsin!” deyin. İtmiş əşyasını ucadan elan edib axtaran adam da görsəniz, “Allah onu sənə geri qaytarmasın” deyə bəddua edin”.  [Tirmizi, Buyu 75]

İzah: Yəni bu kimi hərəkətlər məscid ədəbinə uyğun deyildir, məs­­cidə və məscid əhlinə hörmətsizlikdir.

 عَنِ السَّائِبِ بْنِ يَز۪يدَ  قَالَ: كُنْتُ فِي الْمَسْجِدِ فَحَصَبَنِي رَجُلٌ فَنَظَرْتُ فَإِذَا عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ  فَقَالَ: اِذْهَبْ فَأْتِنِي بِهٰذَيْنِ فَجِئْتُهُ بِهِمَا، فَقَالَ: مِنْ أَيْنَ أَنْتُمَا؟ فَقَالَا: مِنْ أَهْلِ الطَّائِفِ، فَقَالَ: لَوْ كُنْتُمَا مِنْ أَهْلِ الْبَلَدِ لَأَوْجَعْتُكُمَا، تَرْفَعَانِ أَصْوَاتَكُمَا ف۪ي مسْجِدِ رَسُولِ اللّٰهِ .

Əs-Saib ibn Yezid (r.a.)  nəql edir:

“Məsciddə olarkən yanıma çınqıl daşı düşdü. Baxdım ki, Xəlifə Ömərdir (r.a.). Mənə dedi: “Get, bu iki adamı mənim yanıma gətir”. Mən də gedib onları çağırdım. Hz. Ömər onlardan: “Haralısınız?” – deyə soruşdu. “Taifliyik,” – dedilər. Bunu öyrənəndə dedi: “Əgər buralı (mədinəli) olsaydınız, Allah Rəsulunun (s.ə.s.) məscidində ucadan danışmağın nə demək olduğunu sizə göstərərdim”. [Buxari, Salat 83]

 عَنْ جَابِرٍ  قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ : «مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلاً فَلْيَعْتَزِلْنَا أَوْ فَلْيَعْتَزِلْ مَسْجِدَنَا»

Hz. Cabirin (r.a.) rəvayət etdiyinə görə, Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə buyurmuşdur:

“Kim sarımsaq və ya soğan yeyibsə, biz müsəlman camaatından – yaxud məscidimizdən – uzaq dursun”. [Buxari, Ətimə 49; Müslim, Məsacid 73]

İzah: Alla Rəsulu bu hədisində soğan və sarımsaq yeyilməsini qadağan etməmişdir. Burada daha çox kəskin qoxulu qidalardan istifadə edib məclisdə insanları narahat etməmək qəsd edilir.

 عَنْ مُعَاذِ بْنِ أَنَسٍ الْجُهَنِيِّ  أَنَّ النَّبِيَّ  نَهٰى عَنِ الْحِبْوَةِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَالْإِمَامُ يَخْطُبُ.

Muaz ibn Ənəs əl-Cuhəni (r.a.) rəvayət edir:

“Allah Rəsulu (əleyhi əfdalus salavat və əkməlut-tahiyyat) imam cümə xütbəsi verərkən dizləri yuxarı qaldırıb əllərlə (dizləri) tutaraq oturmağı qadağan etmişdir”. [Əbu Davud, Salat 228; Tirmizi, Cümə 18]