21. Qiyam, rüku və səcdə aralarındakı təkbir və zikrləri edilməli olduğu yerlərindən sonraya gecikdirmək məkruhdur. Məsələn, qiyamdan rükuya getdikdən sonra “Allahu əkbər” demək və rükudan qiyama tamamilə qalxdıqdan sonra “səmiallahu limən hamidəh” demək məkruhdur. Bu zaman təkbir və zikrlər gecikdirilmiş olur.
22. Yanan atəş istiqamətinə namaz qılmaq məkruhdur. Çünki bu şəkildə namaz qılmaq məcusilərə oxşamaqdır. Yanan ocaq, soba və alovu olan manqal da “yanan atəş” hökmündədir. Şama, lampaya, işığa qarşı namaz qılmaq isə məkruh deyil, habelə elektrikli və digər isitmə cihazları da bu mahiyyətdədir. Lakin birbaşa qaz, neft və ya yanacaqla olan isitmə cihazlarının od hökmündə olma ehtimalı yüksəkdir.
Bununla yanaşı asılı duran Qurana və ya bir qılınca qarşı namaz qılmaq məkruh deyil. Çünki heç kim tərəfindən bunlara sitayiş edildiyi rəvayət edilməmişdir.
23. Ortada pərdə olmadan bir insanın üzünə tərəf namaz qılmaq məkruhdur. Lakin bir insanın arxasına tərəf namaz qılmağa hər hansı əngəl yoxdur. Ancaq həmin insanın danışması səbəbilə çaşma ehtimalının olması bundan istisna edilir.
24. Geniş vaxtda kiçik və ya böyük dəstəmaza ehtiyacın olması və ya bu kimi ehtiyaclar güclə saxlanaraq namaza başlanması məkruhdur. Hədisdə belə buyurulmuşdur: “Yemək hazır ikən, bir də kiçik və ya böyük dəstəmaz ehtiyacı olanların namazı tam deyildir.”[10]
Namaz əsnasında kiçik və ya böyük dəstəmaz ehtiyacı olub qəlbi məşğul etməyə başlarsa, həm də vaxt var isə namaz dayandırılaraq ehtiyac təmin edildikdən sonra dəstəmaz alıb yenidən namaza başlanılmalıdır ki, namaz xüşu içində qılına bilsin. Əks təqdirdə namaz səhih olmaqla yanaşı savabı əskik olar.
25. Paltar, bədən və ya namaz qılınan yerdə namazına mane olmayacaq qədər nəcasətin olması məkruhdur.
26. Tək ayaq üstündə durmaq və ya bir ayağı yerdən qaldırmaq və digər ayağa söykənmək məkruhdur. Lakin bu bir üzr səbəbilə edilərsə məkruh olmaz.
27. Namazda üzrsüz olaraq paltarı geyinmədən çiyinə salmaq məkruhdur.
28. Başqa paltar var ikən namazda kirli ev və iş paltarı geymək məkruhdur. Çünki Allah-Təala: “Ey Adəm oğulları! Hər bir ibadət vaxtı (namaz qılarkən, məscidə gedərkən və ya təvaf edərkən) gözəl libaslarınızı geyin”[11] buyurmuşdur. Ayədə namaz qılmağa gedərkən yaxşı və gözəl paltarların geyilməsi və Uca Allahın qarşısına bu formada çıxılması istənmişdir.
29. Bir üzr olmadan yalnız bir paltar ilə namaz qılmaq məkruhdur. Məsələn yalnız bir köynək ilə namaz qılmaq məkruhdur. Həmçinin isti bölgələrdəki kişilərin bədənin göbəkdən üst qisminə heç bir şey geymədən namaz qılmaları məkruhdur.
30. Kişilərin bir üzr olmadıqca ipək paltar geyərək namaz qılmaları məkruhdur.
31. Paltarı torpaqdan və ya dizlərinin ağarmasından yaxud poulmasından qorumaq üçün rüku və ya səcdəyə gedərkən yavaşca yuxarı çəkmək məkruhdur.
32. Namazda başın kənarına əl yaylığı və ya parça sarıyaraq ortasını açıq saxlamaq məkruhdur.
33. Namazda tənbəllik və ya səhlənkarlıq səbəbilə başı açıq olmaq məkruhdur. Bir üzr səbəbilə baş açıq qılına bilər.
Bununla yanaşı təvazökarlıq və xüşu məqsədilə başın açıq olması caiz sayılmışdır. Çünki namaz təvazökarlıqla müraciətdir. Namaz qürur, təkəbbür, riya və lovğalıqdan kənar olmaqla səmimi-qəlblə qılınmalıdır. Bu səbəblə namazda qəlbi məşğul edən və xüşudan uzaqlaşdıran paltarları geyməmək daha yaxşıdır.
Həzrət Peyğəmbərin (s.ə.s) namazlarını başı bağlı qıldığı rəvayət edilmişdir. Hədisi-şərifdə: “Mən namaz qılarkən gördüyünüz kimi namaz qılın” buyurulmuşdur. Bu adət və vərdişdən çox Həzrət Peyğəmbərin feili sünnəsinə tabe olma və başqalarına bənzəməkdən qorunmaqdır. Ehramda başın açıq olması başqa şeyə görədir. O, məhşərdəki vəziyyətdən bir nümunədir. Namaz ehrama qiyas edilə bilməz. Çünki ibadətlərdə qiyas yoxdur.
Odur ki, namazda başı səcdəyə maneçilik törətməyəcək bir şeylə örtmək daha fəzilətlidir. Hətta səcdədə başa qoyulanın düşməsi nəticəsində çox hərəkət etmədən geymək mümükün olarsa, bu daha fəzilətli sayılmışdır.
Bu mövzudakı kərahət və fəzilət kişilərlə əlaqədardır. Qadınların namazda başlarını örtmələri hicabları səbəbilədir. Başın açıq olması qadınlarda namazı pozar.
34. Üstündə insan və ya heyvan şəkilləri olan paltar ilə namaz qılmaq və ya belə bir parça üzərinə səcdə etmək məkruhdur. Lakin həmin paltarın üstünə pencək, plaş və ya cübbə kimi bir şey geyilərsə onunla namaz qılınmasında heç bir əngəl yoxdur.
Bilindiyi kimi qədim dövrlərdə bir çox qövm tövhid əqidəsindən uzaqlaşıb şirkə düşmüş, müxtəlif tanrıların şəkil və heykəllərini düzəldərək onlara sitayiş etmiş və məbədlərini onlarla doldurmuşlar.
Dövrümüzdə elm və texnikada inkişaf etmiş bir çox cəmiyyət hələ bu şəkildə bütə sitayiş etməkdən xilas ola bilməmişdir. Əslində bu, əqidəyə olan ehtiyacın nəticəsidir. Bu millətlərin həqiqi tövhid dinini tanıdıqları zaman öz əqidələrinin mənasız olduğunu başa düşəcəklərinə şübhə yoxdur.
Əbu Talha (r.a) Rəsulullahın (s.ə.s) belə buyurduğunu rəvayət etmişdir. “Mələklər içində it, şəkil və heykəl olan evə girməzlər.”[12] Ənəsin (r.a) belə dediyi rəvayət edilmişdir: “Həzrət Aişənin incə bir pərdəsi var idi və bu pərdəni evinin bir tərəfinə asmışdı. Həzrət Peyğəmbər ona: Bu pərdəni yox et, çünki üstündəki şəkillər namazda gözümə ilişir”[13] buyurdu.
Möminin meracı sayılan namaz imanın əkiz qardaşı kimidir. Başqa sözlə, imanın əməli şəkli namaz, namazın da nəzəri şəkli imandır.
İnsan yaradılış baxımından çox zəifdir. Hər şey ona təsir edib əziyyət verir. İnsan həm də acizdir. Düşmənləri və bəlaları saysız-hesabsızdır. İnsan xəstəliklər, təbiətdəki fəlakətlər, ölüm qarşısında gücsüzdür.
“Dəli”nin namazı
Namaz qəlbin nuru, ruhun qidası, möminin meracı, insanın uca Yaradanla vasitəsiz bağlılığıdır. Namaz həddi-büluğa çatmış, ruhi xəstə olmayan hər bir müsəlman kişi və qadına fərzdir.
Kim Ramazanda inanaraq və savabını Allahdan gözləyərək, Onun rizasını qazanmaq üçün qiyam edərsə (təravih namazı qılarsa), keçmiş günahları bağışlanar.
gulya , 18/04/2014 tarixində, saat 09:04
Allah her kesin namazini qebul etsin.amin