Qədər bir bəhanə olaraq irəli sürülə bilərmi?
İslam düşüncəsində qədər var, amma “qədərçilik” yoxdur. Qədər bəzilərinin zənn etdiyi kimi özünü hadisələrin axarına buraxmaq deyildir. İnsan üzərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirməli və ehtiyatını əldən qoymamalıdır. Möminliyin şərtlərindən biri də qədərə imandır, lakin onu əsas gətirib görüləsi işləri tərk etmək doğru deyildir. Bir günah işlədikdən sonra “Qədərim bu imiş, alın yazısından qaçmaq olmaz”, – demək doğru olmadığı kimi, qədərə arxayınlaşıb səbəblərə riayyət etməmək də xətadır, çünkü qədərimiz bizlərə məchuldur.
Beləliklə, insanlar bir hadisə baş verməmiş və ya baş verəndən sonra qədərə arxayın olub məsuliyyətdən xilas ola bilməzlər.
Allahın qəza və qədəri hər şeyə hökm edir, ancaq bunu unutmamalıyıq ki, qulların iradi hərəkətləri, yəni əməlləri qəza və qədərin cərəyan etməsi üçün vasitə edilmişdir. Beləliklə, insanın öz istək və arzusu ilə işlədiyi bir əməli qədərə isnad edərək məsuliyyətdən boyun qaçırması İslami qədər anlayışı ilə bir araya sığmır.
Əslində, inanan bir insan bir işi görərkən maksimum səviyyədə çalışmalı, əlindən gələni etməli, səbəbləri yerinə yetirməlidir. Hətta kənardan baxanlar onu səbəbpərəst sanmalıdır. İş başa çatdıqdan sonra da nəticəyə qədərin onun üçün biçdiyi qaftan kimi baxmalı, nəsibinə razı olmalıdır.
Bənzər məqalələr
Evlənmək istədiyimiz qadının haqqımızda xeyirli olub-olmamasını öyrənmək üçün iki rükət namaz qılınır və belə dua edilir.
Dua ilə bəla-müsibətin ortadan qalxması da İlahi təqdirdir. Bu yönü ilə dua, bəlanın ortadan qalxmasının səbəbi, ilahi rəhmətin cəlb edicisidir. Bu qalxanın insanı oxlardan qorumasına, suyun otları bitirməyə səbəb olmasına bənzəyir. Necə ki, qəza və qədərə inansa da, əsgər yenə silahını daşımalıdır.
Sual: Allah niyə bizə soruşmadan bizi yaradıb və qədərə məhkum edib? Cavab: Qədərdə məcburulik, haqsızlıq və bədbəxtlik yoxdur. İnsan nə edəcəyini cüzi iradəsi ilə seçir. Buna görə də etdiklərindən məsuliyyət daşıyır. Allah-Təala da göndərdiyi peyğəmbərlər və nazil elədiyi kitablar vasitəsilə həmişə insanlara doğru yolu göstərmişdir.
Peyğəmbərimiz (s.ə.s) qədər mövzusunda mübahisə edən bir neçə səhabəyə: “Sizə bunlar əmr olunub, yoxsa mən sizə bundan ötrü göndərilmişəm? Sizdən əvvəlkilər bu barədə mübahisəyə başladıqları zaman həlak olmuşdular”, – buyuraraq qədər mövzusunda mübahisə edilməsindən narahat olduğunu bildirmişdir.
Qurandakı qədər məfhumu təkcə insanla deyil, mikro aləmdəki zərrələrdən tutmuş makro aləmlərə qədər bütün kainatla bağlıdır. Yəni səbəb və nəticə çərçivəsində varlıq səhnəsinə çıxan hər bir məxluq ilahi bir proqram (qədər) içərisində meydana gətirilir. Bunu ayələrdə açıq-aşkar görürük.
Copy Right © 2013 - 2024 | www.meneviyyat.az səhifəsinin bütün hüquqları qorunur.