Peyğəmbərimizin (sallallahu aleyhi və səlləm) bir hədisi-şərifində qeybətin axirətdəki cəzası haqda buyurur:
“Rəsulullah bir dəfə əshabla birlikdə olanda:
– Müflis kimdir? – deyə soruşdu.
Bunun cavabında səhabələr:
– Pulu və malı olmayan, onları əlindən çıxaran – dedilər.
Rəsulullah:
– Ümmətimin müflisi qiyamət günü namaz, oruc, zəkat savabı ilə gəlir. Ancaq birini söyüb, birini zina etməkdə təqsirləndirib, yaxud zina iftirası atıb, birinin malını yeyib, onun qanını töküb, bunu döyüb. Bu səbəbdən də yaxşılıqlarının savabı ona-buna verilir və qul haqqını qaytarmadan savabları qurtarır, sonra da haqq sahiblərinin günahları onun belinə yüklənir, ardınca da cəhənnəmə atılır, – buyurdu”.[1]
Başqa bir hədisi-şərifdə Rəsulullah buyurur:
“Merac gecəsi mis dırnaqlı insanlar gördüm. Dırnaqları ilə üzlərini, sinələrini cırmaqlayırdılar.
– Ey Cəbrail! Bunlar kimdir? – deyə soruşdum.
Cəbrail də:
Bunlar insanların ətini yeyənlər (qeybət edənlər )[2] və onların namusunu, şərəfini ayaq altına atanlardır, – dedi”.[3]
Bütün bunlar ciddi xəbərdarlıqdır. Qeybətin ictimai həyata zərərləri də az deyildir. Bir insan bir nəfərin haqqında qeybət etdiyini eşidib məyus olur və ondan qəlbi qırılır. Beləcə dost və yoldaşlar arasında problemlər ortaya çıxır. Halbuki cəmiyyətin xəta və qüsurları örtməyə, açıb-ağartmamağa ehtiyac var. Xəta və qüsurlar axtarmağı, faş etməyi deyil, bağışlamağı və göz yummağı düşünməli, bu əxlaqla yaşamalıyıq. İnsan həyatını gözəl şeylər haqqında və gözəl düşünməyə həsr etməli, pisliyə yaxşılıqla cavab verməlidir.
Ey iman gətirənlər! Çox zənnə-gümana qapılmaqdan çəkinin. Şübhəsiz ki, zənnin bəzisi günahdır. (Bir-birinizin eybini, sirrini) arayıb-axtarmayın, bir-birinizin qeybətini qırmayın! Sizdən biriniz ölmüş qardaşının ətini yeməyə razı olarmı? Bu sizdə ikrah hissi oyadar (qeybət də belədir). Allahdan qorxun. Həqiqətən, Allah tövbələri qəbul edəndir, rəhmlidir.
Nur surəsindəki İfk hadisəsi ilə əlaqəli ayədən möminlər hansı dərsləri almalıdırlar?
İki ya da daha çox insanın öz aralarında pıçıldaşması, başqalarının eşidə bilməyəcəyi şəkildə yavaş səslə danışması və bir-birinə bəzi sirləri açmasına nəcva deyilir. Qurani-Kərimdə bir neçə nəfərin toplanaraq bəzi məsələləri gizlin və xüsusi görüşmələrlə həll etməsi nəcva adlandırılır.
Qeybət bir şəxsin xarici görkəmi, bədən quruluşu, əxlaqi keyfiyyətləri, qohumları, hətta yaşadığı evə, sürdüyü maşına kimi din və dünya işləri haqqında – onun xoşuna gəlməyən sözləri, həm də arxasınca danışmaqdır. Bunlardan savayı, ən dəyərli sərmayə olan vaxtı boş yerə sərf və israf etməkdir.
Ərlə arvadın bir-birinin qeybətini etməsi caizdmi? Ailədə ərlə arvad arasında vaxtaşırı müəyyən problemlər olur. Bu problemlərini, necə dəyərlər, üz-üzə oturub həll etmək yerinə, orda-burda üçüncü şəxslərə (hətta valideynlərinə belə) danışmaları və bu zaman bir-birini tənqid etmələri, xəta və qüsurlarını açıb-ağartmaları qeybətdir, dolayısilə də, caiz deyil.