وَمَآ أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللّٰهَ مُخْلِص۪ينَ لَهُ الدّ۪ينَ حُنَفَآءَ وَيُق۪يمُوا الصَّلٰوةَ وَيُؤْتُوا الزَّكٰوةَ وَذٰلِكَ د۪ينُ الْقَيِّمَةِ

Halbuki onlara əmr edilmişdir ki, Allaha – dini yalnız Ona məxsus edərək, batildən haqqa (İslama) dönərək – ibadət etsinlər, namaz qılıb zəkat versinlər. Doğru-düzgün din budur! {“Beyyinə” surəsi, 98/5}

لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذٰى كَالَّذ۪ي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ

Ey iman gətirənlər! Sədəqələrinizi malını riyakarlıqla (özünü xalqa göstərmək üçün) sərf edən, Allaha və axirət gününə inanmayan şəxs kimi, minnət qoymaq və əziyyət verməklə puça çıxarmayın. {“Bəqərə” surəsi, 2/264}

يُرَاؤُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللّٰهَ إِلَّا قَل۪يلاً

Münafiqlər özlərini (yalandan) möminlərə göstərirlər, əslində, Allahı olduqca az yad edərlər. {“Nisa” surəsi, 4/142}

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ  قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ  يَقُولُ: «قَالَ اللّٰهُ تَعَالٰى: أَنَا أَغْنٰى الشُّرَكَاءِ عَنِ الشِّرْكِ، مَنْ عَمِلَ عَمَلًا أَشْرَكَ فِيهِ مَع۪ي غَيْر۪ي تَرَكْتُهُ وَشِرْكَهُ»

Əbu Hureyrə (r.a.) Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu eşitmişdir: “Uca Allah buyurdu: “Mən heç bir işdə şərik qəbul etməyəcək qədər şəriklikdən uzağam. Kim bir əməlində Məndən qeyrisini də işə qataraq (riya qarışdıraraq) Mənə şərik qoşarsa, onu şirki ilə (mədəd gözlədiyi mənfəəti ilə) təkbaşına qoyar, ona heç bir savab və mükafat vermərəm”. [Müslim, Zühd 46]

 عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ  قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ  يَقُولُ: «إِنَّ أَوَّلَ النَّاسِ يُقْضٰى يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَيْهِ رَجُلٌ اسْتُشْهِدَ فَأُتِيَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعْمَتَهُ فَعَرَفَهَا، قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِيهَا؟ قَالَ: قَاتَلْتُ ف۪يكَ حَتّٰى اسْتُشْهِدْتُ، قَالَ كَذَبْتَ وَلٰكِنَّكَ قَاتَلْتَ لِأَنْ يُقَالَ جَرِيءٌ, فَقَدْ ق۪يلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلٰى وَجْهِهِ حَتّٰى أُلْقِيَ فِي النَّارِ. وَرَجُلٌ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ وَعَلَّمَهُ وَقَرَأَ الْقُرْآنَ فَأُتِيَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا. قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِيهَا؟ قَالَ: تَعَلَّمْتُ الْعِلْمَ وَعَلَّمْتُهُ وَقَرَأْتُ ف۪يكَ الْقُرْآنَ، قَالَ: كَذَبْتَ وَلٰكِنَّكَ تَعَلَّمْتَ لِيُقَالَ عَالِمٌ وَقَرَأْتَ الْقُرْآنَ لِيُقَالَ قَارِىءٌ, فَقَدْ ق۪يلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلٰى وَجْهِهِ حَتّٰى أُلْقِيَ فِي النَّارِ. وَرَجُلٌ وَسَّعَ اللّٰهُ عَلَيْهِ وَأَعْطَاهُ مِنْ أَصْنَافِ الْمَالِ فَأُتِيَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا. قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِيهَا؟ قَالَ: مَا تَرَكْتُ مِنْ سَب۪يلٍ تُحِبُّ أَنْ يُنْفَقَ فِيهَا إِلَّا أَنْفَقْتُ فِيهَا لَكَ. قَالَ: كَذَبْتَ وَلٰكِنَّكَ فَعَلْتَ لِيُقَالَ: جَوَادٌ, فَقَدْ ق۪يلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلٰى وَجْهِهِ حَتّٰى أُلْقِيَ فِي النَّارِ»

Əbu Hureyrə (r.a.)  nəql edir:

“Allah Rəsulunun (s.ə.s.)  belə  buyurduğunu eşitdim: “Qiyamət günü ilk sorğu-suala çəkilən və haqqında qərar verilən şəxs şəhid olmuş bir adamdır. Onu ilahi hüzura gətirirlər. Allah ona bəxş etdiyi nemətləri xatırladır, o da təkrar edir. Uca Allah soruşur: “Yaxşı, Mən sənə bu qədər nemət vermişdim, sən Mənim üçün nə etmisən?” O da: “Şəhid olanadək Sənin yolunda vuruşmuşam,” – deyir. Uca Allah: “Yalan deyirsən. Sən “nə cəsur adammış” desinlər deyə döyüşmüsən, sənə belə də dedilər,” – buyurur. Sonra sorğu-suala çəkilir və üzü üstə sürüklənib Cəhənnəmə atılması əmr edilir.

Ardınca elm öyrənmiş, öyrətmiş və Quran oxumuş bir nəfər hüzura gətirilir. Allah ona bəxş etdiyi nemətləri sadalayır, o da təsdiq edir. Sonra Uca Allah soruşur: “Yaxşı, Mən sənə bu qədər nemət verdiyim halda sən Mənim üçün nə etmisən?” O adam cavab verir: “Elm öyrənib öyrətdim və Sənin rizan üçün Quran oxudum”. Uca Allah: “Yalan söyləyirsən. Sən “necə bilikli alim imiş” desinlər deyə elm öyrətdin, “nə yaxşı tilavət edir” desinlər deyə Quran oxudun. Elə bunları da dünyada sənin haqqında dedilər və danışdılar (yəni istədiyin şeyə nail oldun),” – buyurur. Onun da hesabına baxılır və üzü üstə sürüklənib Cəhənnəmə atılması əmr edilir.

Üçüncü Allahın hər cür sərvət və imkan verdiyi bir adam hüzura çıxarılır. Allah ona da bəxş etdiyi nemətləri bir-bir sayır, o da təsdiq və etiraf edir. Sonra Uca Allah: “Yaxşı, Mən sənə bu qədər nemət verdiyim halda Mənim üçün nə etmisən?” – buyurar. O: “Sənin rizanı qazanmaq məqsədilə hansı xeyir yoluna yardım edilməsini əmr etmişdin, onların hamısına – birini də ehmal etmədən – malımdan verdim,” – deyir. Allah: “Yalan deyirsən. Halbuki sən bütün bunları “necə də əliaçıq adamdır” desinlər deyə etmisən. Onsuz da dünyada sənin haqqında bu sözü dedilər,” – buyurur və bu adamın da üzü üstə sürüklənib Cəhənnəmə atılmasını əmr edir”. [Müslim, İmarə 152]

 عنْ جُنْدَبِ بْنِ عَبْدِ اللّٰهِ  قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ : «مَنْ سَمَّعَ سَمَّعَ اللّٰهُ بِهِ وَمَنْ رَائٰى رَائٰى اللّٰهُ بِهِ»

Cundub ibn Abdullah (r.a.) Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir:

“Kim “etdiyi əməli bilsinlər və eşitsinlər” deyə camaat çatdırarsa (əməlinə riya qatarsa), Allah Qiyamət günü o şəxsin gizli işlərini hər kəsə elan edərək onu rəzil-rüsvay edər. Kim də əməlinə riya qarışdırıb göstəriş üçün riyakarlıq edərsə, Allah da Məhşər meydanında onun gizli düşüncə və niyyətlərini üzə çıxarıb riyakarlığını ifşa edər”. [Buxari, Əhkam 9; Müslim, Zühd 47]