وَأَق۪يمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ
Namazı iqamə edin (tam qılın), zəkat verin və rüku edənlərlə birlikdə rüku edin! {“Bəqərə” surəsi, 2/43}
وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللّٰهَ مُخْلِص۪ينَ لَهُ الدّ۪ينَ حُنَفَاءَ وَيُق۪يمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذٰلِكَ د۪ينُ الْقَيِّمَةِ
Halbuki onlara əmr edilmişdir ki, Allaha – dini yalnız Ona məxsus edərək, batildən haqqa (İslama) dönərək – ibadət etsinlər, namaz qılıb zəkat versinlər. Doğru-düzgün din budur! {“Beyyinə” surəsi, 98/5}
خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا
(Ya Rəsulum!) Onların mallarından sədəqə (zəkat) al. Bununla onları (günahlarından) təmizləmiş, pak etmiş (mallarına bərəkət vermiş, əməllərinin savabını artırmış) olarsan. {“Tövbə” surəsi, 9/103}
عَنِ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ: بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلٰى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ وَإِقاَمِ الصَّلَاةِ وَإ۪يتَاءِ الزَّكَاةِ وَحِجِّ الْبَيْتِ وَصَوْمِ رَمَضَانَ»
İbn Ömər (r.anhumə) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir:
“İslam dini beş əsas üzərində bina edilmişdir: Allahdan başqa məbud olmadığına və Məhəmmədin (s.ə.s.) Onun Rəsulu olduğuna şəhadət gətirmək, namazı qılmaq, zəkat vermək, həccə getmək və ramazan orucunu tutmaq”. [Buxari, İman 1; Müslim, İman 19]
عَنْ طَلْحَةَ بْنِ عُبَيْدِ اللّٰهِ قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلٰى رَسُولِ اللّٰهِ مِنْ أَهْلِ نَجْدٍ، ثَائِرَ الرَّأْسِ نَسَمْعُ دَوِيَّ صَوْتِهِ وَلَا نَفْقَهُ مَا يَقُولُ حَتّٰى دَنَا مِنْ رَسُولِ اللّٰهِ فَإِذَا هُوَ يَسْأَلُ عَنِ الْإِسْلَامِ فَقَالَ رَسُولُ اللّٰهِ : «خَمْسُ صَلَوَاتٍ فِي الْيَوْمِ وَاللَّيْلَةِ» قَالَ: هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهُنَّ؟ قَالَ: «لَا، إِلَّا أَنْ تَطَّوَّعَ» فَقَالَ رَسُولُ اللّٰهِ : «وَصِيَامُ شَهْرِ رَمَضَانَ» قَالَ: هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهُ؟ قَالَ: «لَا، إِلَّا أَنْ تَطَّوَّعَ» قَالَ: وَذَكَرَ لَهُ رَسُولُ اللّٰهِ الزَّكَاةَ فَقَالَ: هَلْ عَلَيَّ غَيْرُهَا؟ قَالَ: «لَا، إلاَّ أَنْ تَطَّوَّعَ» فَأَدْبَرَ الرَّجُلُ وَهُوَ يَقُولُ: وَاللّٰهِ لَا أَز۪يدُ عَلٰى هٰذَا وَلَا أَنْقُصُ مِنْهُ فَقَالَ رَسُولُ اللّٰهِ : «أَفْلَحَ إِنْ صَدَقَ»
Talha ibn Ubeydullah (r.a.) nəql edir:
“Saçı-başı dağınıq kasıb bir nəcdli Allah Rəsulunun (s.ə.s.) hüzuruna gəldi. Biz onun uzaqdan səsini yüksəltdiyini eşidir, amma nə dediyini başa düşmürdük. Nəhayət, Allah Rəsuluna (s.ə.s.) yaxınlaşanda aydın oldu ki, İslam barədə suallar verir. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) onun sualına: “Bir gün ərzində beş vaxt namaz qılmaqdır,” – deyə cavab verdi. Həmin adam: “Bunlardan başqa vacib (fərz) buyurulan namaz varmı?” – deyə soruşdu. Allah Rəsulu (s.ə.s.): “Xeyr! Ancaq nafilə namaz qılmaq istəsən, o başqa,” – deyə cavab verdi. Sonra belə davam etdi: “Bir də ramazan orucu var”. Nəcdli bir az əvvəlki kimi: “Bundan əlavə vacib oruc varmı?”– deyə soruşdu. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.): “Xeyr! Yalnız öz arzunla nafilə orucu tutsan, o başqa,” – buyurdu. Ardından Allah Rəsulu (s.ə.s.) ona zəkatdan bəhs elədi. (Nəcdli) yenə soruşdu: “Bundan başqa vacib (zəkat, sədəqə) varmı?” Allah Rəsulu (s.ə.s.): “Xeyr! Lakin öz istəyinlə nafilə olaraq versən, o başqa,” – buyurdu. Söhbətin axırında nəcdli: “Vallah, bu dediklərini nə artıq, nə əskik yerinə yetirəcəyəm!” – deyə Allah Rəsulunun (s.ə.s.) hüzurundan çıxıb getdi. Allah Rəsulu (s.ə.s.) adamın arxasınca belə buyurdu: “Əgər sözünə sadiq olsa, nicat tapacaq”. [Buxari, İman 34, Savm 1; Müslim, İman 8]
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ النَّبِيَّ بَعَثَ مُعَاذًا إِلَى الْيَمَنِ فَقَالَ: «اُدْعُهُمْ إِلٰى شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَأَنّ۪ي رَسُولُ اللّٰهِ فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذٰلِكَ فَأَعْلِمْهُمْ أَنَّ اللّٰهَ تَعَالٰى اِفْتَرَضَ عَلَيْهِمْ خَمْسَ صَلَوَاتٍ ف۪ي كُلِّ يَوْمٍ وَلَيْلَةٍ فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذٰلِكَ فَأَعْلِمْهُمْ أَنَّ اللّٰهَ افْتَرَضَ عَلَيْهِمْ صَدَقَةً تُؤْخَذُ مِنْ أَغْنِيَائِهِمْ وَتُرَدُّ عَلٰى فُقَرَائِهِمْ»
İbn Abbas (r.anhumə) demişdir:
“Allah Rəsulu (s.ə.s.) Muazı (r.a.) Yəmənə (vali və qazı vəzifəsinə) göndərərkən bunları xatırlatdı: “Onları ilk öncə Allahdan başqa məbud olmadığına və mənim Allahın Rəsulu olduğuma şəhadət gətirməyə çağır! Əgər bu çağırışını qəbul edib şəhadət gətirsələr, bu dəfə Allahın onlara bir gün ərzində beş vaxt namazın fərz buyurduğunu bildir. Buna da etiraz etməyib qəbul etsələr, Uca Allahın onlara varlılardan alınıb kasıblara verilməklə zəkatı fərz buyurduğunu xəbər ver”. [Buxari, Zəkat 1; Müslim, İman 29]
عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ : «أُمِرْتُ أَنْ أُقَاتِلَ النَّاسَ حَتّٰى يَشْهَدُوا أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللّٰهِ وَيُق۪يمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ فَإِذَا فَعَلُوا ذٰلِكَ عَصَمُوا مِنّ۪ي دِمَاءَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ إِلَّا بِحَقِّ الْإِسْلَامِ وَحِسَابُهُمْ عَلَى اللّٰهِ»
İbn Ömər (r.anhumə) Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) belə buyurduğunu nəql edir:
“Mənə Allahdan başqa heç bir ilah olmadığına (Ondan başqa Məbudu bil-Haqq, Maqsudu bil-İstihqaq olmadığına) və Məhəmmədin (s.ə.s.) Allahın qulu və Rəsulu olduğuna şəhadət gətirilənə və namazlar qılınıb zəkatlar tam şəkildə verilənə qədər insanlarla savaşmaq və mübarizə aparmaq əmr edildi. Bunu edərlərsə, müsəlmanlığın tələblərini yerinə yetirmək istisna olmaqla, İslamın haqqı olaraq can və mallarını məndən qorumuş olarlar. Artıq bundan sonra onların hesabı (səmimiyyəti) isə Allaha aiddir”. [Buxari, İman 17, Salat 28, Zəkat 1; Müslim, İman 32-36]
عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ قَالَ: لَمَّا تُوُفِّيَ رَسُولُ اللّٰهِ وَكَانَ أَبُو بَكْرٍ وَكَفَرَ مَنْ كَفَرَ مِنَ الْعَرَبِ فَقَالَ عُمَرُ : كَيْفَ تُقَاتِلُ النَّاسَ وَقَدْ قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ : «أُمِرْتُ أَنْ أُقَاتِلَ النَّاسَ حَتّٰى يَقُولُوا لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ فَمَنْ قَالَهَا فَقَدْ عَصَمَ مِنّ۪ي مَالَهُ وَنَفْسَهُ إِلَّا بِحَقِّهِ وَحِسَابُهُ عَلَى اللّٰهِ؟» فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ: وَاللّٰهِ لَأُقَاتِلَنَّ مَنْ فَرَّقَ بَيْنَ الصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ فَإِنَّ الزَّكَاةَ حَقُّ الْمَالِ. وَاللّٰهِ لَوْ مَنَعُونيِ عِقَالاً كَانُوا يُؤَدُّونَهُ إِلٰى رَسُولِ اللّٰهِ ، لَقَاتَلْتُهُمْ عَلٰى مَنْعِهِ، قَالَ عُمَرُ: فَوَاللّٰهِ مَا هُوَ إِلَّا أَنْ رَأَيْتُ اللّٰهَ قَدْ شَرَحَ صَدْرَ أَب۪ي بَكْرٍ لِلْقِتَالِ فَعَرَفْتُ أَنَّهُ الْحَقُّ.
Əbu Hureyrə (r.a.) nəql edir:
“Allah Rəsulunun (s.ə.s.) vəfatından sonra Əbu Bəkir (r.a.) xəlifə seçildi. Bu zaman bəzi ərəb qəbilələri dindən döndüyünə görə onların üstünə qoşun göndərmək qərarına gəldi. Hz. Ömər (r.a.) bu təşəbbüsə: “Allah Rəsulu (s.ə.s.) “Mənə insanlarla “Lə iləhə illəllah” deyənə qədər vuruşmaq əmr edildi. Kim kəlmeyi-şəhadəti gətirərsə, müsəlmanlığın tələbi olan şeylər istisna olmaqla, İslamın haqqı olaraq malını və canını məndən qorumuş olar. Artıq bundan sonrakı hesabı (səmimiyyəti) isə Allaha aiddir” buyurduğu halda, həmin adamlara qarşı necə müharibə elan edə bilirsən?”– deyə etiraz edi. Əbu Bəkir (r.a.) cavab olaraq: “Vallah, kim namazla zəkatı bir-birindən ayırsa, onunla döyüşərəm. Çünki zəkat malın haqqıdır. Allaha and olsun ki, Allah Rəsuluna (s.ə.s.) verdikləri bir dəvə yüyənini məndən əsirgəsələr, onlarla döyüşəcəyəm,” – dedi. Həzrəti Ömər (r.a.) onun bu qətiyyətini görüb belə dedi: “Vallah, mən yəqinliklə əmin oldum ki, Allaha zəkat verməyən mürtədlərlə (dindən dönənlərlə) döyüş haqqında Əbu Bəkrin qəlbinə genişlik lütf edib və bunun doğru olduğunu təsdiq etdim”. [Buxari, İtisam 2, Zəkat 1; Müslim, İman 32]
عَنْ أَب۪ي هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ : «مَا مِنْ صَاحِبِ ذَهَبٍ وَلَا فِضَّةٍ، لَا يُؤَدّ۪ي مِنْهَا حَقَّهَا إِلَّا إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ صُفِّحَتْ لَهُ صَفَائِحُ مِنْ نَارٍ فأُحْمِيَ عَلَيْهَا ف۪ي نَارِ جَهَنَّمَ فَيُكْوٰى بِهَا جَنْبُهُ وَجَب۪ينُهُ وَظَهْرُهُ، كُلَّمَا بَرَدَتْ أُع۪يدَتْ لَهُ ف۪ي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْس۪ينَ أَلْفَ سَنَةٍ، حَتّٰى يُقْضٰى بَيْنَ الْعِبَادِ فَيَرٰى سَب۪يلَهُ، إِمَّا إِلَى الْجَنَّةِ وَإِمَّا إِلَى النَّارِ»
قيِلَ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ فَالْإِبِلُ؟ قَالَ: وَلَا صَاحِبِ إِبِلٍ لَا يُؤَدّ۪ي مِنْهَا حَقَّهَا وَمِنْ حَقِّهَا حَلْبُهَا يَوْمَ وِرْدِهَا، إِلَّا إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ بُطِحَ لَهَا بِقَاعٍ قَرْقَرٍ أَوْفَرَ مَا كَانَتْ، لَا يَفْقِدُ مِنْهَا فَص۪يلاً وَاحِدًا، تَطَؤُهُ بِأَخْفَافِهَا وَتَعَضُّهُ بِأَفْوَاهِهَا، كُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ أُولَاهَا رُدَّ عَلَيْهِ أُخْرَاهَا ف۪ي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْس۪ينَ أَلْفَ سَنَةٍ، حَتّٰى يُقْضٰى بَيْنَ الْعِبَادِ فَيَرٰى سَب۪يلَهُ، إِمَّا إِلَى الْجَنَّةِ وَإِمَّا إِلَى النَّارِ»
ق۪يلَ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ فَالْبَقَرُ وَالْغَنَمُ؟ قَالَ: وَلَا صَاحِبِ بَقَرٍ وَلَا غَنَمٍ لَا يُؤَدّ۪ي مِنْهَا حَقَّهَا إِلَّا إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ بُطِحَ لَهَا بِقَاعٍ قَرْقَرٍ لَا يَفْقِدُ مِنْهَا شَيْئًا لَيْسَ فِيهَا عَقْصَاءُ وَلَا جَلْحَاءُ وَلَا عَضْبَاءُ، تَنْطَحُهُ بِقُرُونِهَا وَتَطَؤُهُ بِأَظْلَافِهَا كُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ أُولَاهَا رُدَّ عَلَيْهِ أُخْرَاهَا ف۪ي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْس۪ينَ أَلْفَ سَنَةٍ حَتّٰى يُقْضٰى بَيْنَ الْعِبَادِ فَيَرٰى سَب۪يلَهُ إِمَّا إِلَى الْجَنَّةِ وَإِمَّا إِلَى النَّارِ»
ق۪يلَ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ فَالْخَيْلُ؟ قَالَ: «الْخَيْلُ ثَلَاثَةٌ: هِيَ لِرَجُلٍ وِزْرٌ وَهِيَ لِرَجُلٍ سِتْرٌ وَهِيَ لِرَجُلٍ أَجْرٌ فَأَمَّا الَّتيِ هِيَ لَهُ وِزْرٌ فَرَجُلٌ رَبَطَها رِيَاءً وَفَخْرًا وَنِوَاءً عَلٰى أَهْلِ الْإِسْلَامِ فَهِيَ لَهُ وِزْرٌ وَأَمَّا الَّتيِ هِيَ لَهُ سِتْرٌ فَرَجُلٌ رَبَطَهَا ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ، ثُمَّ لَمْ يَنْسَ حَقَّ اللّٰهِ ف۪ي ظُهُورِهَا وَلَا رِقَابِهَا فَهِيَ لَهُ سِتْرٌ وَأَمَّا الَّتيِ هِيَ لَهُ أَجْرٌ فَرَجُلٌ رَبَطَهَا ف۪ي سَب۪يلِ اللّٰهِ لِأَهْلِ الْإِسْلَامِ ف۪ي مَرْجٍ أَوْ رَوْضَةٍ فَمَا أَكَلَتْ مِنْ ذٰلِكَ الْمَرْجِ أَوِ الرَّوْضَةِ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا كُتِب لَهُ عَدَدَ مَا أَكَلَتْ حَسَنَاتٌ وَكُتِبَ لَهُ عَدَدَ أَرْوَاثِهَا وَأَبْوَالِهَا حَسَنَاتٌ وَلَا تَقْطَعُ طِوَلَهَا فَاسْتَنَّتْ شَرَفًا أَوْ شَرَفَيْنِ إِلَّا كَتَبَ اللّٰهُ لَهُ عَدَدَ آثَارِهَا وَأَرْوَاثِهَا حَسَنَاتٍ وَلَا مَرَّ بِهَا صَاحِبُهَا عَلٰى نَهْرٍ فَشَرِبَتْ مِنْهُ وَلَا يُر۪يدُ أَنْ يَسْقِيَهَا إِلَّا كَتَبَ اللّٰهُ لَهُ عَدَدَ مَا شَرِبَتْ حَسَنَاتٍ»
ق۪يلَ: يَا رَسُولَ اللّٰهِ فَالْحُمُرُ؟ قَالَ: «مَا أُنْزِلَ عَلَيَّ فِي الْحُمُرِ شَيْءٌ إِلَّا هذِهِ الْآيةُ الْفَاذَّةُ الْجَامِعَةُ: {فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ}
Əbu Hureyrənin (r.a.) rəvayət etdiyinə görə, Allah Rəsulu (s.ə.s.) belə buyurmuşdur:
– Sahib olduğu qızıl və gümüşün zəkatını verməyən adamın bu qiymətli əşyaları Qiyamət günü odda qızdırılıb lövhə şəklinə salınır və sahibinin yanlarına, alnına və belinə dağ vurulur. Bu alovda qızdırılmış lövhələr soyuduqca qulların aqibəti barədə əlli min ilə bərabər bir gündə hökm verilənə – zəkat verməyən həmin adamın Cənnətə, yoxsa Cəhənnəmə gedəcəyi müəyyən edilənə qədər təkrar-təkrar qızdırılır və həmin adama əzab verilir.
Səhabələr:
– Ya Rəsulallah! Dəvələri olan, amma onların zəkatını verməyən adam axirətdə nələrlə qarşılaşacaq? – deyə soruşdular. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə buyurdu:
– Zəkatını verməyən hər dəvə sahibi – bu heyvanlar su içmək üçün su başına gələndə onların südünün sağılıb möhtaclara verilməsi də bir haqdır – Qiyamət günü düz və geniş bir ərazidə üzüstə yerə uzadılacaq. O dəvələr də ən kök halda – bir bala da kənarda qalmamaq şərti ilə – böyük bir sürü şəklində zəkat verməyən həmin adamı bir tərəfdən tapdalayıb əzəcək, digər tərəfdən dişləyəcək. Qabaqdakı dəvələr keçəndən sonra arxadakılar gələcək və əlli min ilə bərabər bir gündə insanlar haqqında hökm verilənə və o zəkat verməyən adamın Cənnətə, yoxsa Cəhənnəmə gedəcəyi müəyyən edilənə qədər bu belə davan edəcək.
Səhabələr:
– Ey Allahın Elçisi! Zəkatı verilməmiş mal və ya qoyunlar axirətdə sahibləri ilə necə davranacaq? – deyə sual verdilər. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə cavab verdi:
– Zəkatı verilməyən hər mal və ya qoyun sahibi Qiyamət günü düz və geniş ərazidə üzü üstə yerə uzadılacaq. Bütün sürü gəlib həmin adamı buynuzlayacaq, dırnaqları ilə əzib tapdalayacaq və sürü də əyri buynuzlu, buynuzsuz və ya buynuzu qırıq bircə heyvan da olmayacaq (yəni sürüdəki bütün heyvanların buynuzu sağlam olacaq). Qabaqdakı sürü keçəndən sonra arxadakı gələcək və əlli min illik bir gündə insanlar haqqında hökm verilənə və o zəkat verməyən adamın Cənnətə, yoxsa Cəhənnəmə gedəcəyi dəqiqləşənə qədər bu belə davam edəcək.
Səhabələr:
– Ya Rəsulallah! Onda bəs atlar? – deyə sual verdilər. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) belə dedi:
– Üç cür at var: onlar kiminin çiynində yük və vəbaldır. Kimisi üçün örtü və pərdədir, kimisi üçün də mükafat və savabdır. Birinci at – sahibinin sırf lovğalanmaq və müsəlmanlara qarşı istifadə etmək məqsədilə ilə bəslədiyi atdır. Belə atlar yiyəsinə yük və vəbaldır. İkinci ata gəlincə ondan Allahın (c.c.) rizası istiqamətində istifadə edirlər və minik və qoşquda işlətməklə Allahın haqqını verirlər (yəni bu atlarla işlədikləri torpağın zəkarını verirlər). Bax bu cür atlar sahibi üçün (Cəhənnəmdən qoruyan) pərdə və örtüdür. Yiyəsi üçün mükafat və savaba vəsilə olan ata gəlincə; sahibi onu müsəlmanların xeyirli işlərində istifadə etmək məqsədilə Allah yolunda bəsləyib otlaq və bağlarda saxlayır. At o otlaqda və ya bağçada otladığı müddətdə yediyi otun sayı qədər savab sahibinin dəftərinə yazılır, hətta atın qatı və maye ifrazatı da yaxşılıq kimi qeyd edilir. At ayağındakı buxovu qırar, şahə qalxıb ətrafda bir-iki dövrə vurarsa, onun izləri və peyini belə sahibinə (əməl dəftərinə) yaxşılıq kimi yazılır. Hətta yiyəsi atını suvarmaq niyyəti olmadan bir çayın kənarından keçirərkən atın oradan içdiyi su qədər savab qazanır.
Səahbələr:
– Ya Rəsulallah! Eşşəklər haqqında nə buyurursunuz? – deyə sual verdilər. Peyğəmbərimiz (s.ə.s.) buyurdu:
– Düzü, mənə bu haqda geniş məzmunlu “Kim (dünyada) zərrə qədər yaxşı iş görmüşdürsə, onun mükafatını alacaqdır. Kim də zərrə qədər pis iş görmüşdürsə, onun cəzasını çəkəcəkdir” {“Zilzal” surəsi, 99/7-8} ayəsinin hökmündən başqa heç nə vəhy edilməmişdir. [Müslim, Zəkat 24; Müslim, Cihad 48]