Zorakılıq Mənzərələri

Kafir və müşriklər bu günə kimi hər vasitəyə əl atmış, amma heç bir nəticə əldə edə bilməmişdilər. Görünür ki, bu müharibədə müsəlmanların öhdəsindən gəlmək üçün sözə sözlə cavab vermək kifayət etmirdi və daha fərqli üsullara müraciət etmək lazım idi. Onsuz da zorakılıq, fikir planında məğlub olanların əl atdığı bir yol idi və o dövrün Məkkəsi də bu yolu seçməyə başlayacaqdı.

Doğrusu, o günə kimi fərdi şəkildə bu metodu tətbiq edənlər vardı; əmisinin Hz. Osmanı bir həsirin arasına bağlayıb zirzəmidə saxlaması, anasının Sad ibn Əbi Vəqqasa mənəvi təzyiq edərək dinindən döndərməyə çalışması, anasının Musab ibn Umeyri həbs edərək döyməsi, günlərlə ac və susuz saxlayaraq evdən qovub mirasdan məhrum etməsi və Ümeyyə ibn Xaləflə Əbu Cəhlin Bilal Həbəşiyə verdiyi zülmlər yaddaşlarda hələ də qalırdı.

Amma məsələ bu cür fərdi hadisələrlə həll ediləsi deyildi, daha əsaslı tədbirlər görülməli və getdikcə inkişaf edən İslamın qarşısını ala bilmək üçün daha mütəşəkkil əks-hücum başlanmalı idi. Bunun üçün ilk hədəf Allahın Rəsulu (s.ə.s.) idi.

Bir gün Qureyşin başbilənləri Kəbənin Hicr deyilən yerində bir yerə yığışmış və Məkkədə baş verən hadisələrdən danışırdılar. Təbii olaraq söhbət həmin günün ən mühüm məsələsinin üstünə gəlir:

− Bu adama dözdüyümüz qədər başqa adama səbir etməyimiz yadıma gəlmir, − deyir onlardan  biri və əlavə edir:

− O, böyüklərimizi səfehlikdə günahlandırır və tanrılarımız haqqında mənfi şeylər danışır. Biz isə hələ də Ona dözürük. Həqiqətən də, bunun özü böyük işdir!

Bu vaxt, haqqında danışılan Allah Rəsulu (s.ə.s.) da Kəbəyə gəlirdi. Yaxınlaşır və əvvəlcə Hacərül-Əsvədi salamlayır. Sonra da Kəbəni təvaf etməyə başlayır. Hicrdə olan bu kin-küdurət tacirlərinə yaxınlaşanda Ona sataşmağa başlayırlar. Görünür ki, Allah Rəsulu eşitdiyi bu sözlərdən çox narahat olmuşdu; Kəbə kimi müqəddəs bir yerdə nalayiq sözlər işlədilir, Allahın ən sevgili bəndəsini cürbəcür sözlərlə təhqir edirdilər. İkinci təvafda da eyni mənzərə… Üçüncü təvafda da eyni cür münasibətlə qarşılaşır… Həddi o qədər aşmışdılar ki, Allah Rəsulu qəzəblənmişdi. Hz. Məhəmməd üz-gözündən nifrət yağan bu adamlara tərəf üz tutub:

− Ey Qureyş, eşidirsinizmi? Nəfsim qüdrəti əlində olana and olsun ki, aqibətiniz pərişan olar, − deyə səslənir.

Allah Rəsulunun baxışındakı və duruşundakı heybət onların ruhuna o qədər sirayət edir ki, bir anda hər tərəf buza dönür. Çox təsirlənmişdilər; sanki, başlarında quş varmış kimi, həssaslıqla durduqları yerdə donub qalmışdılar. Bir anda davranışlarını dəyişmiş, ən sərt olanı da mülayimləşmişdi. Belə deyirdilər:

− Sən öz yolunla get, ey Əbal Qasım! Çünki Sən cahil adam deyilsən!

Bunun mənası “Biz Səni yenə öz halınla baş-başa buraxaq, nə olar, Sən bizə bəddua etmə. Sən öz yoluna, biz də öz yolumuza davam edək” demək idi. Rəsulullah da oradan uzaqlaşıb yenə başqa bir möhtac könülə İslamı anlatmaq üçün yola düzəlir.

Səhərisi gün yenə eyni yerdə yığışmışdılar və yenə eyni mövzuları müzakirə edirdilər:

− Onun sizə etdiklərini və sizin də Onun üçün etdiklərinizi yadınıza salın! Adam sizin xoşunuza gəlməyən hər şeyi söylədiyi halda, siz qorxub Onun öz yoluna davam etməsini istəyirsiniz!

Allahın qədəri məhz budur, yenə bu əsnada Allah Rəsulu (s.ə.s.) Kəbəyə gəlirdi. Göz-gözə gəlirlər. Görünür, yenə məkrli bir plan hazırlayırdılar. Elə təvaf etməyə başlamaq istəyirdi ki, birdən ətrafına toplaşırlar:

− Sən idin bizim tanrılarımız haqqında mənfi bəyanatlar verən, dədə-babalarımızı zəlalətdə ittiham edən, − deyir və dişlərini qıcayırdılar. Belə vəziyyətdə də Rəsulullah (s.ə.s.):

− Bəli, bütün bunları söyləyən mən idim, − deyir və əhvalını da dəyişdirmədən həqiqəti olduğu kimi söyləyir. Ancaq bu adamların niyyəti pis idi. Hamısı birdən Allah Rəsulunun üstünə hücum edir. Bəziləri əbasından tutub çəkir, başqaları mübarək qolundan yapışır, digərləri də qırılası əlləri ilə Onu vurmağa çalışırdılar. Bir anın içində hamısı gözü qızmış ac qurda çevrilmişdi. Hətta Uqbə ibn Əbu Muayt öz baş sarığını Rəsulullahın boynuna dolayıb sıxır və Onu boğmağa çalışırdı.

Bu vaxt gözlənilməz bir şey olur, Kəbənin həyətində qulaqları batıran gur bir səs yüksəlir:

− Məgər siz bir adamı yalnız “Rəbbim Allahdır!” deməyinə görə öldürəcəksiniz?!

Bu səs əsrlər öncə Misirdə eşidilən Firon ailəsindən olan mömin bir şəxsin səsi kimi gur idi. Bu səs Haqq məfkurəsinin üstünə gedildiyi hər dövrdə hayqıran müqəddəs bir səs idi.

Birdən hamı səsin gəldiyi tərəfə çevrilir. Bu, Əbu Bəkrin səsi idi. Məkkəni titrədən bu səs öz missiyasını yerinə yetirirdi, amma bu dəfə də məkkəlilər onun üstünə hücum çəkib acıqlarını ondan çıxmağa çalışırlar. Bu, o vaxta kimi Məkkədə yaşanan ən ağır gün idi. Axşam qolu-qanadı qırılmış halda evə qayıdan Hz. Əbu Bəkrin (r.a.) vücudunda əzilməmiş yer qalmamışdı və üst-başı da qan içində idi.^[1]

Zəif və kimsəsizlərin kədərli halı

Bundan sonra məkkəlilər müsəlmanların üstünə daha planlı şəkildə gedirdilər. Əvvəlcə zəif və gücsüzləri, müqavimət göstərməyə qüvvələri olmayan günahsız adamları seçdilər. Öz aralarında razılaşmışdılar. Hər qəbilə başçısı öz qəbiləsində olan bu cür kimsəsiz və zəifləri  təsbit edəcək və dinlərindən dönənə və ya başlarına “bəla” olmaqdan qurtulana kimi işgəncə verəcəkdi. Xüsusilə də, Əbu Cəhil harada bir adamın “Lə iləhə illəllah” dediyini eşitsə, tez ora qaçır və − xüsusən də, bu adam zəif və kimsəsiz idisə − dinindən döndərmək üçün ona əziyyət verməkdən zövq alırdı.

Bu ağır dövrdə Süheyb ibn Sinan yaddaşını itirmiş, nə dediyini bilməyəcək hala gəlmişdi.

Əbu Fükeyhənin ayaqlarına dəmir zəncirlər bağlamış, onu günün ən isti vaxtlarında səhraya aparıb üstünə böyük daşlar qoyur və bu yükün altında axşama kimi inim-inim inlədirdilər. O da  bu səhralarda ağlını və yaddaşını itirmişdi.

Habbab ibn Ərəttin bədənində həmişə yanıq izləri olurdu, dinindən əl çəksin deyə sahibi ona tez-tez işgəncə verir, yanına gələndə də qızmar dəmirləri götürüb bədəninə dağ basırdı. Hətta bir gün Habbabın saçından tutub dükanındakı odun üstünə uzatmışdılar. Onlara görə, bununla Habbabı tərbiyə edirdilər. Dözülməz mənzərə idi, hətta onu burada o qədər saxlayırdılar ki, kürəyindən axan yağ alovu söndürür, beləcə, qismən də olsa, əzabları azalırdı.

Bu cür işgəncələrə məruz qalan Zinnirə adlı kəniz gözlərini itirəcək,^[2] Zührəoğullarının cariyəsi Ümmü Ubeys isə Əsvəd ibn Əbi Yəğusun qamçı zərbələri altında inildəyəcəkdi.

Hələ müsəlman olmayan Ömərin kənizi də bu işgəncələrdən payını almış; sahibi yorulana kimi onu döymüşdü. Ömər:

− Yorulmasaydım, sənə göstərərdim, − deyərək işgəncəyə fasilə verəndə bu qadın:

−  Sabah da Rəbbin eynisini sənə edəcək, − deyə Xəttab oğluna cavab vermiş, amma o gün bunun bir faydasını görməmişdi.

Abdüddaroğullarında ana-qız xidmətçilik edən iki kəniz vardı və hər ikisi də işgəncəyə məruz qalmış, xüsusilə də, ana nə dediyini bilməyəcək qədər hafizəsini itirmişdi.

Bu çətin dövrdə ilk hədəfə çevrilmiş bu zəif və kimsəsizlərin köməyinə yenə Əbu Bəkir (r.a.) qaçacaq, onları sahiblərindən satın alaraq azadlığa qovuşduracaqdı. Hətta onun bu hərəkətlərini görən Əbu Bəkrin (r.a.) atası Əbu Kuhafə:

− Görürəm ki, sən elə həmişə gücsüzləri və kimsəsizləri satın alıb azad edirsən. Daha güclü olanları tapıb onlara üstünlük versən, heç olmasa, onlar səni dəstəkləyər və arxanda güc olarlar, − deyə oğluna istiqamət vermək istəmişdi, amma Əbu Bəkir (r.a.):

− Mən bu hərəkətimlə yalnız Allahın razılığını qazanmaq istəyirəm, − deyərək etdiyi işdə başqa heç bir mənfəət güdmədiyinə işarə vurmuşdu.

Gələn ayələr də Əbu Bəkrin nə dərəcədə doğru olduğunu bildirmiş və Allahın razılığını qazanmaq məsələsində göstərdiyi davranışı insanlara nümunə kimi göstərmişdi.^[3]

 Anası və atası ilə birlikdə müsəlman olan Ammar ibn Yasir də Bəni Mahzumun qulu idi. Başda Əbu Cəhil olmaqla qəbilə rəhbərləri onları günün ən isti vaxtlarında açıq yerə aparır və yorulana kimi işgəncə verirdilər. Bir gün onları bu cür acınacaqlı vəziyyətdə görən şəfqət peyğəmbəri Allah Rəsulu (s.ə.s.) çox kədərlənmiş və:

− Bir az daha səbir, ey Yasir ailəsi! Şübhə yoxdur ki, axırınız cənnətdir, − müjdəsini vermişdi.

Həqiqətən də, yaşlı ata Yasir bu işgəncələr nəticəsində dünyasını dəyişmişdi. Yaşlı və gücsüz ana Sümeyyə isə bütün işgəncə və təzyiqlərə baxmayaraq, Rəbbini inkar etməkdən, Rəsulullahın əleyhinə söz danışmaqdan imtina etdiyi üçün Əbu Cəhilin nizəsinə hədəf olmuş və şəhidlik məqamına qovuşmuşdu. İslamın ilk şəhidi idi Həzrəti Sümeyyə.^[4]

Bu hadisənin ən ağrılı tərəfi Ammarın gözləri qabağında baş verməsi idi. Üstünə qızmar daşların biri enib, biri qalxırdı. Ammara elə dəhşətli fiziki və mənəvi işgəncələr vermişdilər ki, şüurunu itirmiş və nə danışdığını bilmirdi. Ammara:

−Məhəmmədə küfr etməyənə, yaxud da Lat və Uzzanı xoş sözlərlə yad etməyənə qədər səni buraxmayacağıq, − deyirdilər. Ancaq Lat və Uzzanın adını çəkdikdən sonra əl çəkmişdilər.

Ammar azad edilmişdi, amma həyatının ən böyük iztirabını yaşayırdı. Çünki canından çox sevdiyi və hər şeydən əziz tutduğu Allahın və Onun Rəsulunun əvəzinə insan əlinin məhsulu olan saxta tanrı bənzətmələrinin adını çəkmiş və dilini kirlətmişdi. Sanki, bitib tükənmişdi…

Qolu-qanadı qırılmış halda Rəsulullahın hüzuruna gəlir… Xəcalət çəkirdi. Allah Rəsulunun (s.ə.s.) nur camalına baxa bilmirdi. Çox keçmədən, Rəsulullahda (s.ə.s.) vəhy əlamətləri görünməyə başlanır. Bu zaman Cəbrail gəlmiş, təcavüz və zorakılığa məruz qalanların qəlbi təsdiq etməyənə kimi, onların dilləri ilə söyləmək məcburiyyətində qaldıqları pis sözlərin küfr olmayacağını deyir.^[5] Ammar da rahat nəfəs alır, Rəsulullahın (s.ə.s.) yanında sakitləşərək bütün ağrıları unudur.^[6]