وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِن۪ينَ

Sənə tabe olan möminləri qanadının altına al!  {“Şuara” surəsi, 26/215}

إنَّ اللّٰهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإ۪يتَاءِ ذِي الْقُرْبٰى وَيَنْهٰى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ

Həqiqətən, Allah (Quranda insanlara) əda­­lətli olmağı, yaxşılıq etməyi, qohumlara (haqqını) verməyi (ka­­sıb qohum-əqrəbaya şəriətin vacib bildiyi tərzdə əl tutmağı) bu­yurur, zinanı, pis işləri və zülmü isə qadağan edir. (Allah) sizə dü­şünüb ibrət alasınız deyə, belə öyüd-nəsihət verir! {“Nəhl” surəsi, 16/90}

وَأَقْسِطُوا إنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ الْمُقْسِط۪ينَ

Həmişə adil olun, çünki Allah ədalətlə hərəkət edənləri sevər! {“Hucurat” surəsi, 49/9}

 عَنِ ابْنِ عُمَرَ  قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ  يَقُولُ: «كُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، الْإِمَامُ رَاعٍ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالرَّجُلُ رَاعٍ ف۪ي أَهْلِهِ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَالْمَرأَةُ رَاعِيَةٌ ف۪ي بَيْتِ زَوْجِهَا وَمَسْؤُولَةٌ عَنْ رَعِيَّتِهَا، وَالْخَادِمُ رَاعٍ ف۪ي مَالِ سَيِّدِهِ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، وَكُلُّكُمْ رَاعٍ وَمَسْؤُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ»

İbn Ömər (r.a.) Allah Rəsulunun  (s.ə.s.)  belə  buyurduğunu nəql etmişdir: “Hər biriniz çobansınız və əlinizin altında olanlara görə mə­suliyyət daşıyırsınız: dövlət başçısı çobandır və öhdəsində olan­lardan məsuldur. Kişi ailə üzvlərinin çobanıdır və onlara görə məsuliyyət daşıyır. Qadın ərinin evinin çobanıdır və nəzarətində olanlara cavabdehdir. Xidmətçi sahibinin malının çobanıdır və ona tapşırılanlara cavabdehdir. Xülasə, hamınız çobansınız və hamınız rəiyyətinizə görə məsuliyyət daşıyırsınız”. [Buxari, Vəsaya 9, Əhkam 1; Müslim, İmarə 20]

 عَنْ أَب۪ي يَعْلٰى مَعْقِلِ بْنِ يَسَارٍ  قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ  يَقُولُ: «مَا مِنْ عَبْدٍ يَسْتَرْعِيهِ اللّٰهُ رَعِيَّةً يَمُوتُ يَوْمَ يَمُوتُ وَهُوَ غَاشٌّ لِرَعِيَّتِهِ إِلَّا حَرَّمَ اللّٰهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ»

وَف۪ي رِوَايَةٍ: «فَلَمْ يَحُطْهَا بِنُصْحِهِ لَمْ يَجِدْ رَائِحَةَ الْجَنَّةِ»

وَف۪ي رِوَايَةٍ لِمُسْلِمٍ: «مَا مِنْ أَم۪يرٍ يَل۪ي أُمُورَ الْمُسْلِم۪ينَ ثُمَّ لَا يَجْهَدُ لَهُمْ وَيَنْصَحُ لَهُمْ إلَّا لَمْ يَدْخُلْ مَعَهُمُ الْجَنَّةَ»

Əbu Yəla Maqil ibn Yəsar (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu rəvayət etmişdir: “Allahın rəhbərlik nəsib etdiyi bir bəndə idarə etdiyi insanları aldadaraq axirətə köçərsə, Allah onu Cənnətdən məhrum edər”. [Buxari, Əhkam 8; Müslim, İmarə 21]

Digər bir rəvayətdə belə deyilir: “..(idarəçi) idarə etdiyi in­sanlara arxa olub onları qorumasa, cənnətini qoxusunu da ala bil­məz”.

Başqa bir rəvayət: “…Müsəlmanların məsuliyyətini (idarəsini) öhdəsinə götürən, amma onlar üçün çalışıb-vuruşmayan idarəçi onlarla birlikdə Cənnətə gedə bilməz”. [Müslim, İman 229; İmarə 23]

 عَنْ عَائِشَةَ  قَالَتْ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللّٰهِ  يَقُولُ ف۪ي بَيْت۪ي هٰذَا: «اَللَّهُمَّ مَنْ وَلِيَ مِنْ أَمْرِ أُمَّتيِ شَيْئًا فَشَقَّ عَلَيْهِمْ فَاشْقُقْ عَلَيْهِ وَمَنْ وَلِيَ مِنْ أَمْرِ أُمَّت۪ي شَيْئًا فَرَفَقَ بِهِمْ فَارْفُقْ بِهِ»

Həzrəti Aişə (r. anha) nəql edir:

“Mən bu evimdə Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğunu  eşitdim: “Allahım! Hər hansı bir məsələdə ümmətimin idarəsini öhdəsinə götürüb sonra da ona məşəqqət və əziyyət verən idarəçiyə Sən də əziyyət və məşəqqət ver. Yenə hər hansı bir məsələdə ümmətimə rəhbərlik edib onlarla xoş rəftar edən insanlara Sən də mərhəmətinlə davranıb kömək et”. [Müslim, İmarə 19]