Dilin kəlimələri tələffüzü iki cür olur. Birincisi, qarşısındakı şəxsə xitab etməkdir ki, buna danışıq deyilir. Digəri isə, kəlmələrin oxunmasındır. Danışmaq və oxumaq hər ikisi səsli/cəhri və ya səssiz/xafi ola bilər.
Səssiz oxumaq, oxunanı öz qulağımızda pıçıltılı hiss etməkdir. Əgər oxuduqlarımızı özümüz pıçıltı şəklində eşitmiriksə, deməli oxumuruq, sadəcə olaraq “ürəyimizdən” və ya zehnimizdən keçiririk. Səssiz oxumağın ən az səviyyəsi bütün hərfləri dil və dodaqlarımızı tərpədərək tələffüz etməkdir. Ola bilsin ki, bu təqdirdə heç bir səs çıxmasın və ya eşidilməsin. Ancaq kənardan baxan nə isə oxuduğumuzu analayır. Yoxsa ürəkdən keçirmək oxumaq sayılmır. Yəni Fatihəni, zəmmi surəni ürəyimizdən keçirsək onları oxumamış olarıq. Bəzi kitablarda “Özü eşidəcəyi qədər oxumaq səssiz, yanındakı şəxsin eşidəcəyi qədər oxumaq isə səsli oxumaqdır”˗ ifadəsi qeyd edilmişdir. Bunun üçün namaz qılarkən diqqətli olmalı, hər kəs oxuyub-oxumadığını yoxlamalıdır.
Möminin meracı sayılan namaz imanın əkiz qardaşı kimidir. Başqa sözlə, imanın əməli şəkli namaz, namazın da nəzəri şəkli imandır.
İnsan yaradılış baxımından çox zəifdir. Hər şey ona təsir edib əziyyət verir. İnsan həm də acizdir. Düşmənləri və bəlaları saysız-hesabsızdır. İnsan xəstəliklər, təbiətdəki fəlakətlər, ölüm qarşısında gücsüzdür.
“Dəli”nin namazı
Namaz qəlbin nuru, ruhun qidası, möminin meracı, insanın uca Yaradanla vasitəsiz bağlılığıdır. Namaz həddi-büluğa çatmış, ruhi xəstə olmayan hər bir müsəlman kişi və qadına fərzdir.
Kim Ramazanda inanaraq və savabını Allahdan gözləyərək, Onun rizasını qazanmaq üçün qiyam edərsə (təravih namazı qılarsa), keçmiş günahları bağışlanar.